Buitelaar over Breivik

Marjo Buitelaar op 8 augutus in Trouw:
 

Verwerkelijken van Gods plan

Is het ultraconservatieve gepolitiseerde katholicisme slechts een vrome jas om politieke denkbeelden mee te rechtvaardigen? Marjo Buitelaar, godsdienstwetenschapper aan de Rijksuniversiteit Groningen, gelooft van niet. Religie is een zelfstandige factor die mensen kan motiveren, betoogt ze. "Wanneer gelovigen maatschappelijke kwesties binnen een religieus interpretatiekader plaatsen, dan is zo'n 'framing' meer dan zomaar een sausje.

Uiteindelijk gaat het hen dan om niets minder dan het verwerkelijken van Gods plan. Zij ervaren dat tot in de diepste vezels van hun lijf." In dit geval hebben we het over katholieken. Maar het geldt voor alle ideologieën die religieus geïnspireerd zijn, zegt Buitelaar. Ook bijvoorbeeld de politieke islam.

Religie draait in essentie om een strijd tussen goed en kwaad. "Zoals de meeste religies claimt zowel christendom als islam toegang tot een hogere werkelijkheid. Vandaar dat gezaghebbende christelijke en islamitische teksten zowel oproepen tot vrede, als tot vernietiging van het kwade, vaak in de vorm van een concrete vijand."

'Wie zijn politieke tegenstanders religieus definieert, speelt met vuur'

Een geloofsovertuiging waarin de heilige strijd tegen het kwaad voorop staat, zorgt voor extra brandstof om politiek activistisch te worden. "De politieke tegenstander is dan niet zomaar een tegenstander, maar een vijand van God. Zodra je in het politieke debat mensen op wie je je pijlen richt in religieuze termen definieert, haal je de heilige strijd binnen. Doe je dat, dan speel je met vuur. Want voor je het weet is er wel iemand die denkt: 'Inderdaad, zo zit het. Ik moet er wat aan doen!' - Alleen door middel van een heilige strijd tegen het kwade kan het goede overwinnen, zo is de redenering."

(c) Trouw