Wanneer ik vertel dat ik voor onderzoek naar Schiermonnikoog en naar het Zeehondencentrum Pieterburen ga, zijn mensen verbaasd. ‘Huh, maar jij studeert toch Nederlands?’ Inderdaad, ik studeer Nederlands. Wat heb ik dan in hemelsnaam te zoeken tussen de zeehonden en het helmgras?

Naast vakken als syntaxis, methodologie, creatief schrijven en academisch presenteren volg je als student Nederlands ook onderzoeksateliers. In het tweede studiejaar volg je twee ateliers van een half jaar, waarbij je met een aantal studenten en een professor onderzoek doet. Deze onderzoeksateliers kan je in verschillende disciplines volgen. Ik heb voor mijn eerste onderzoeksatelier een onderzoek in de discipline oudere Nederlandse letterkunde uitgevoerd bij prof. dr. Bart Ramakers. Over dit onderzoek schreef Hilde Bos eerder een blog. 

Is de zee de mens de baas? 

Nu heb ik nog niks verteld over wat ik nou bij zeehonden te zoeken heb als studente Nederlands… Mijn tweede onderzoeksatelier volg ik met een aantal medestudenten bij prof. dr. Mathijs Sanders. Hij neemt ons een half jaar mee in de discipline moderne Nederlandse letterkunde. In dit onderzoeksatelier nemen we klimaatliteratuur onder de loep. Ecologie en klimaatverandering zijn op dit moment een hot item en iets wat me nauw aan mijn hart gaat, dus ik was erg enthousiast toen bleek dat dit het onderwerp was van het onderzoeksatelier. Ik ben veganist en zet me in voor het klimaat waar ik kan, dus dit onderzoek is een mooie kans om mijn kennis en zorgen over het klimaat te kunnen delen met iedereen die meewerkt aan dit onderzoek. 

Op het moment van schrijven analyseer ik hoe de zee en het wad worden weergegeven in Schaduwkust van Ineke Noordhoff, een boek over vier generaties Groningse boeren die het kustlandschap naar hun eigen hand proberen zetten. Hierin focus ik ook op het historische aspect van het boek: hoe is (de visie op) de zee veranderd door de jaren heen? Verder bekeken we romans zoals Zee Nu van Eva Meijer en De Wadden van Mathijs Deen, maar ook het politiek georiënteerde boek Waar zullen we landen? van Bruno Latour. Ik heb deze teksten kritisch gelezen, met de focus op hoe het klimaat en de zee literair worden geportretteerd. Heeft de zee een eigen wil, of bestaat het gewoon? Is de zee de mens de baas, of is het tegenovergestelde het geval? 

Avontuurlijke excursies voor een literair onderzoek

Dit onderzoek is voornamelijk literair, maar we zitten niet de hele dag aan onze bureaus. Daarom hebben we ook twee excursies georganiseerd, waaronder één naar onze opdrachtgever. In opdracht van het Zeehondencentrum Pieterburen, vanaf 2024 het Werelderfgoedcentrum Waddenzee in Lauwersoog, analyseren wij de verhaal- en verteltechnieken van de tentoonstelling die in het voorjaar van 2023 wordt voorbereid in het bezoekerscentrum. De tentoonstelling wil bezoekers uitnodigen zich in te leven in de belevingswereld van niet-menselijke wezens die in de Waddenzee leven. Mijn medestudenten en ik fungeren hierbij als een expert-team met onze professor: de vertaalslag van wetenschap naar bezoeker. Om een goed beeld te krijgen van hoe de Waddenzee geportretteerd wordt in de literatuur, analyseren wij diverse literaire werken. In het wetenschappelijk onderzoek is er steeds meer aandacht voor de functie van literatuur voor de verbeelding van natuur en klimaat. Hartstikke goed dat de wetenschap en literatuur steeds meer aandacht hebben voor het klimaat! We moeten zuinig zijn op wat we hebben, en literatuur is een toegankelijk middel om mensen erover na te laten denken. 

Naast ons bezoek aan het Zeehondencentrum Pieterburen, gingen we ook een dag naar Schiermonnikoog. Door weer en wind nam onze geweldige gids Folkert ons mee over het hele eiland. We hebben de flora en fauna van het eiland bekeken en veel geleerd over de geschiedenis en toekomst van Schiermonnikoog en de Waddenzee. Bonuspuntje dat we ook de locatie van de omslag van het boek De Wadden tegenkwamen. Professor Sanders zei toen heel casual: ‘Ik maak even een fotootje hoor, dan app ik die naar Mathijs Deen! Zal hij vast leuk vinden.’

Wil je meer lezen van Suzanne? Ze schreef ook een blog over studievereniging ZaZa en over de Olympiade Nederlands.