Steeds meer bedrijven krijgen te maken met maatschappelijke problemen, zoals schaarser wordende grondstoffen en hogere energieprijzen. Tegelijkertijd vragen consumenten vaker om duurzame producten die minder afval en een lagere CO2-uitstoot veroorzaken. Langzaam maar zeker dringt die vraag steeds verder door in de supply chain, en komt elk bedrijf vroeg of laat voor de vraag te staan hoe het invulling geeft aan maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Dit betekent dat de Nederlandse maakindustrie voor de uitdaging staat om duurzame producten te ontwikkelen. Sommige bedrijven zijn al daarmee bezig, terwijl andere bedrijven nog aan het begin staan. Eén ding hebben ze gemeen: ze worstelen met de vraag hoe ze concreet invulling moeten geven aan duurzame productontwikkeling. Veel bedrijven willen graag, maar krijgen het desondanks niet van de grond.
Het onderzoeksproject Ontwerp van Metrieken voor Duurzaamheid (Development of Sustainability Metrics, DoSyM) probeert antwoord te geven op de vraag hoe bedrijven handen en voeten kunnen geven aan duurzame productontwikkeling. Drie jaar lang gaan twee wetenschappelijke onderzoekers met zes productiebedrijven aan de slag om het begrip duurzaamheid te ontrafelen, meetbaar te maken en in te bedden in R&D-trajecten. Deelname van brancheorganisatie FME-CWM en Vanenburg Software moet zorgen voor borging en verspreiding van de resultaten en de daarvoor benodigde tools.
Alternatieven voor levenscyclusanalyse
De traditionele methode om de milieueffecten van een product in kaart te brengen, is het uitvoeren van een levenscyclusanalyse (lifecycle assessment, LCA). Een dergelijke analyse omvat niet alleen het ontwerp en de productie, maar ook het gebruik en de verwerking van een afgedankt product. Een LCA kan dus pas worden uitgevoerd als een product al in gebruik is, en is dus per definitie niet geschikt voor duurzame productontwikkeling. Ook omdat een levenscyclusanalyse vaak is gebaseerd op aannames die bij duurzame productontwikkeling juist ter discussie worden gesteld, zoals de hoeveelheid zware metalen die zijn gebruikt of de hoeveelheid energie die wordt gebruikt. Het doel van dit onderzoek is om met het oog op duurzame productontwikkeling alternatieven voor de levenscyclusanalyse te ontwikkelen. Het onderzoeksproject bestaat uit drie fases:
- Probleeminventarisatie en literatuuronderzoek.
- Ontwikkeling van nieuwe metrieken en modellen.
- Borging en verspreiding van opgedane kennis en resultaten.
Het onderzoek moet bedrijven onder meer antwoord geven op de vraag welke aspecten van duurzaamheid ze tijdens productontwikkeling kunnen beïnvloeden. Vervolgens is het de vraag of dat leidt tot een product dat nog maakbaar en verkoopbaar is. Op dit moment is het voor de meeste bedrijven namelijk nog erg lastig om af te wegen hoever ze kunnen gaan met duurzaamheid zonder de winstgevendheid van het bedrijf in gevaar te brengen. Anderzijds zijn er ook voorbeelden van bedrijven die dankzij duurzaamheid hun winstgevendheid hebben verbeterd.