J.C. Kapteyn-leerstoel voor prof. dr. Piet van der Kruit (2003)

In 2003 heeft de Rijksuniversiteit Groningen prof. dr. Piet van der Kruit (1944) benoemd op de J.C. Kapteyn leerstoel voor Sterrenkunde. Van der Kruit onderzoekt de structuur en evolutie van schijven van melkwegstelsels. Enerzijds betreft dit de studie van melkwegstelsels die wij vanaf de aarde vanaf de zijkant zien. In die stelsels is de bepaling van de driedimensionale verdeling van de sterren mogelijk. Samen met de snelheidsverdeling van de sterren valt daaruit de massa verdeling in de schijven af te leiden. Anderzijds kunnen metingen van de kleur van het sterlicht in stelsels van alle mogelijke oriëntatie, aanwijzingen geven over de geschiedenis van de stervorming en over de vorming van de chemische elementen.

Hoogleraar Sterrenkunde

Van der Kruit was sinds 1987 hoogleraar in de Sterrenkunde bij het Kapteyn Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij studeerde in Leiden, waar hij in 1971 ook promoveerde. Na zijn promotie werkte hij twee jaar als Carnegie Fellow in Pasadena (Californië). Hij was zeer nauw betrokken bij de allereerste resultaten van de radiotelescoop Westerbork. Sindsdien heeft hij een enorme staat van dienst opgebouwd in de organisatie van de Sterrenkunde in Nederland, Europa en op mondiaal niveau. Lang lag de wetenschappelijke leiding over het Kapteyn Instituut in zijn handen. Ook was hij bestuursvoorzitter van de stichting ASTRON (Astronomisch Onderzoek in Nederland) en vertegenwoordigde hij de NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) in het bestuur van de Engels/Nederlandse sterrenwacht op La Palma. In 2002 werd hij voorzitter van het bestuur van de nationale sterrenkundige onderzoeksschool NOVA (Nederlandse Onderzoeksschool voor Astronomie). In 2003 volgde de zeer eervolle benoeming tot president van het hoogste bestuursorgaan van de European Southern Observatory (ESO), de organisatie die de internationale sterrenwacht in Chili exploiteert. Binnen de ESO wordt hij gerespecteerd om zijn diplomatieke gaven. Van der Kruit is ook Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

J.C. Kapteyn

De faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen benoemde hem in 2003 op de J.C. Kapteyn leerstoel, een hoogleraarschap dat vernoemd is naar de eerste hoogleraar Sterrenkunde aan de RUG. Hij werd in 1875, toen 27 jaar oud, hoogleraar in de astronomie te Groningen. Kapteyns levenswerk betrof de bepaling van de structuur van ons Melkwegstelsel en door zijn ontdekking van 'sterstromen' is hij een van de belangrijkste astronomen van zijn tijd geworden. De afdeling Sterrenkunde van de Rijksuniversiteit Groningen draagt de naam van Kapteyn: het Kapteyn Instituut.