Tentoonstelling over Franse ‘klimaatbestseller’ te zien in House of Connections

De rondreizende tentoonstelling ‘Le Monde sans fin’ is sinds kort te bewonderen in het House of Connections. De expositie is gebaseerd op het gelijknamige stripboek, dat gaat over klimaatverandering en energietransitie. In Frankrijk werd het ruim een miljoen keer verkocht. Vorige week werd de tentoonstelling, georganiseerd door het Institut Français NL, officieel geopend in Groningen tijdens een goedbezochte avond.

François Croquette, directeur van het Institut français NL, introduceerde de avond. Hoe staat het met de strijd voor een groenere wereld? Hij schetste kort de geopolitieke achtergrond waartegen de opening van de expositie zich afspeelde. Een klimaatconferentie in het olieminnende Bakoe stemt niet vrolijk, maar Croquette wees ook op een aanstaande zitting van het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, die landen mogelijk gaat verplichten om de klimaatverandering te beperken.

In de woorden van Croquette is ‘het gevecht’ verre van over. Daarom is de expositie Le Monde sans fin in het House of Connections volgens hem zo belangrijk: om het debat over klimaatverandering levend te houden en te voorkomen dat mensen later, wanneer de gevolgen onomkeerbaar zijn, kunnen zeggen: ‘Had ik het maar geweten.’

Beste verkochte boek

RUG-promovendus Adrien Chanteloup, expert op het gebied van milieupsychologie en energierecht, vertelde waarom Le Monde sans fin, dat ook in het Nederlands vertaald is als ‘De eindeloze wereld’, zo populair is in Frankrijk. Het boek was het best verkochte stripboek in Frankrijk in 2022 en is al meer dan een miljoen keer verkocht.

Le Monde sans fin is gemaakt door de succesvolle striptekenaar Christophe Blain en ingenieur Jean-Marc Jancovici, een klimaat en energie-expert. Ze vertellen het verhaal over de opwarmende aarde, en de desastreuze gevolgen (als we niet ingrijpen). Ook RUG-promovendus Chanteloup wees op deze gevolgen, die nog harder zullen zijn voor regio’s waar nu al sprake is van een (extreem) warm klimaat, terwijl deze landen nauwelijks hebben bijgedragen aan de opwarming.

Volgens RUG-promovendus Chanteloup zijn stripboeken een krachtige manier om de boodschap over klimaatverandering over te brengen, en ze zijn in Frankrijk bovendien erg populair. Maar onze gewoonten, die de crisis hebben veroorzaakt, zijn erg moeilijk te veranderen, benadrukte de promovendus. Het huidige consumptiepatroon is een dominant paradigma: we kunnen ons vrijwel niets anders voorstellen. Kunstvormen als Le Monde sans fin kunnen helpen om het dominante paradigma te doorbreken, en ons iets nieuws voor te stellen, aldus Chanteloup.

Mistige morgen

De Nederlandse blik op Le Monde sans fin werd gegeven door Ceciel Nieuwenhout, verbonden aan het Groningen Centre of Energy Law and Sustainability (GCELS) en gemeenteraadslid in Groningen. Ze wees op de mondiale verslaving aan geconcentreerde energie, oftewel brandstoffen die we op ieder moment kunnen inzetten. In Nederland begon dat met turf en sinds de jaren zestig is Nederland verknocht aan het Groningse gas, wat sinds kort ten einde is gekomen.

We moeten, kortom, op zoek naar andere energiebronnen, zoals wind en zon. Maar in koude, bewolkte, windstille weken schieten deze bronnen tekort. Een slimmer energienet in Europa, het zogeheten ‘grid’, zou deze gaten kunnen vullen, want als het windstil is in Nederland, waait het mogelijk in Frankrijk. Europese samenwerking is daarom onontbeerlijk.

Nieuwenhout benadrukte ook het belang van een andere economische focus, de zogeheten Donuteconomie. Niet economische groei prevaleert, maar een ontwikkeling binnen de ecologische grenzen (de donutring) van de wereld. Nieuwenhout kwam tot dezelfde conclusie als Chanteloup: we zullen ons consumptiepatroon daarvoor radicaal moeten veranderen.

De tentoonstelling bestaat uit zesentwintig grote tableaus opgesteld in het Frans (met een Nederlandse en Engelse vertaling) die het verhaal van Le Monde sans fin vertellen. De expositie blijft een maand staan in House of Connections in Groningen en is gratis te bezoeken op 26 november, op 10 december van 10.00 tot 12.00 uur, en op 12 december van 11.00 tot 13.00 uur.