Deel 3: Preventie vs aanpakken?

De afgelopen maanden zijn studenten Communicatie en Informatiewetenschappen (CIW) van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) bezig geweest met onderzoek naar sociale cohesie en communicatie in de Groningse Schilderswijk. Dat doen ze niet alleen: het onderzoek is samen met bewoners, gemeente Groningen, maatschappelijk werk, studenten en docenten opgezet. In deze blogserie belichten we via verschillende kanten het verhaal over het onderzoek in de Schilderswijk. Deze keer: Wat is de rol van de gemeente? Preventiecoach Dorien Jellema en overlastcoördinator Gerard de Muinck aan het woord.

Door: Kim Dumoré en Aline de Boer

Eerst even terug naar 2020: door de Coronamaatregelen zitten veel studenten thuis. En niet alleen om te studeren, ook worden er wel eens stiekem feestjes gevierd. Dit leidt tot veel overlast in de wijk. Na twee brandbrieven vanuit de wijkbewoners greep de gemeente in door een preventiecoach en een overlastcoördinator aan te stellen. Wat doen zij precies in de wijk?

Er zijn namelijk verschillende manieren om overlast in een buurt tegen te gaan. Dit kan preventief, wat betekent dat de gemeente probeert om de bewoners te verleiden om zich uit zichzelf aan de wet te houden. Dit gebeurt dus voordat er een overtreding heeft plaatsgevonden. Om geluidsoverlast te verminderen in de Schildersbuurt werd er door de gemeente daarom de ‘Ssst-campagne’ opgezet. De campagne ging afgelopen augustus van start en wijst studenten er via borden op om tussen tien uur 's avonds en negen uur ‘s morgens stil te zijn. Bij repressieve handhaving wordt er juist gezorgd voor naleving van de regels door afschrikking, in de vorm van bijvoorbeeld een straf of boete.

De Ssst-Campagne

Dorien Jellema, de aangestelde preventiecoach voor de wijk, was nauw betrokken bij de ‘Ssst’-campagne. “Het leuke aan mijn rol is dat ik de verscheidene opmerkingen rondom de campagne en de neergezette borden meekrijg,” vertelt Dorien. Het is haar taak om te zorgen voor een goede leefomgeving die samen voor en door bewoners gecreëerd wordt. “Ik ben zeer benieuwd of de campagne ook heeft gezorgd voor een gedragsverandering of dat het juist weerstand heeft gewekt,” aldus Dorien.

De ene bewoner is heel blij met de borden die de gemeente tweemaal in het jaar ophangt, maar de ander vindt het belerend. Naast de weerstand die Dorien ervaart van bepaalde bewoners, zijn er ook mensen die er helemaal niet wonen die aan de haal gaan met de borden. Zo zijn er diverse borden weggehaald of gestolen. “Er zijn mensen die dolgraag een bord voor de deur willen hebben om op die manier te laten weten dat er ook daar overlast is.”

Gepaste maatregelen

De Ssst-campagne is bedoeld om overlast te voorkomen, maar lukt dit niet altijd. Als enkel preventief optreden niet genoeg is, komt de overlastcoördinator in beeld. Gerard de Muinck is vanuit de gemeente aangesteld om te kijken naar gepaste maatregelen om geluidsoverlast tegen te gaan. De enquête die de studenten hebben rondgebracht in de wijk geeft hopelijk een beeld van wat er achter de (on)tevredenheid in de buurt schuilgaat. De overlastcoördinator kijkt aan de hand van het onderzoek of de gekoppelde sancties passend zijn of dat het ook anders kan. Zo kan er bijvoorbeeld gedacht worden aan lik-op-stukbeleid waarbij er meteen door politie of justitie wordt gehandeld na een overtreding.

Om deze acties te verantwoorden moeten de resultaten uit de vragenlijst wel representatief en gevalideerd zijn. “Het gaat bij de uitslag van dit project voor mij niet zozeer om tevredenheid of ontevredenheid,” zegt Gerard, “maar het zou wel mooi zijn als er veel bewoners deelnemen aan het onderzoek.” Zo kwam dan ook het idee om deelnemers te bedanken met een Groningse Knols Koek om deelname te bevorderen. Gerard heeft vanuit de gemeente 750 Groningse Knols Koeken gefaciliteerd die de studenten bij de bewoners hebben langsgebracht. Uiteindelijk zijn er meer dan 600 vragenlijsten afgenomen, waarvan de studenten de resultaten hebben verwerkt.

Studentenonderzoek

Volgens Dorien Jellema, preventiecoach in de Schildersbuurt, heeft het samenwerken met studenten twee kanten. “Ze zijn creatief, maar soms ook ongehoorzaam,” vertelt ze, “ik moet oppassen dat ik niet te veel in hun amicale houding moet meegaan, maar ook soms heel duidelijke afspraken met ze moet maken."

13 februari presenteerden de studenten de onderzoeksresultaten voor de betrokken partijen, waaronder de preventiecoach en de overlastcoördinator. Uit deze eerste resultatenverkenning blijkt dat ruim 70 procent van de bewoners uit de wijk geluidsoverlast ervaart. Niet alleen de permanente bewoners, ook een grote groep jongeren (onder de 26 jaar) ervaart dezelfde problemen in de wijk. Wat verder opvalt is dat slechts een kleine groep van deze mensen overlast daadwerkelijk meldt (19 procent meldt overlast altijd). In april zullen meer resultaten kenbaar worden gemaakt.