Deel 1: Het wetenschappelijke en maatschappelijke verenigen

De komende maanden doen studenten Communicatie en Informatiewetenschappen (CIW) van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) onderzoek naar sociale cohesie en communicatie in de Groningse Schilderswijk. Dat doen ze niet alleen: het onderzoek is samen met bewoners, gemeente Groningen, maatschappelijk werk, studenten en docenten opgezet. In deze blogserie belichten we via verschillende kanten het verhaal over het onderzoek in de Schilderswijk. Deze keer: hoe komt zo’n onderzoek tot stand? Vincent Hazelhoff van de Wetenschapswinkel vertelt zijn verhaal.

Door: Vincent Hazelhoff, Yfke Ongena en Kim Dumoré

Levendig of té levendig?

Het is een warme nazomeravond september als ik een bezoek breng aan het Jozef Israëlplein in de Schilderswijk. In de statige buurt, gebouwd in het begin van de 20e eeuw, zitten bewoners aan picknicktafels of op klapstoeltjes van de laatste warme avonden te genieten. De stemmen, het gelach en de muziek uit de speakers galmen gemoedelijk over het plein. Er is leven in de brouwerij, zeker met slijterij De Kabouter op kruipafstand.

Dat de wijk levendig is, dankt de buurt mede aan haar ruime studentenpopulatie: tussen de 40 en 50 procent van de woningen bestaan volgens het CBS uit ‘tijdelijke bewoners’. Dat is leuk, maar die levendigheid wordt niet altijd gewaardeerd, zeker niet in de nacht. Brallen op straat, dronkenschap, feestjes - veel bewoners vinden de wijkdemografie uit balans en ervaren overlast van de studenten. De Coronapandemie bracht de sluimerende ontevredenheid tot een kookpunt, met een aantal brandbrieven naar de gemeente als gevolg.

De gemeente reageerde hierop door een overlastcoördinator en een preventiecoach aan te stellen, onderlinge leefregels met elkaar op te stellen en een communicatiecampagne te starten, genaamd Ssst! Op sommige locaties hangen billboards met koddige katjes: of ik wel even mijn mond wil houden na 22:00. Volgens een aantal jongens van Vindicathuis Mekozi voelt het wat belerend, maar het blijft wel hangen. De jongens tegenover mij, werkzaam voor Bulten Vastgoed, hebben daar zo hun vraagtekens bij: “Kijk maar om je heen! Vind je het nu rustig?” Tja, wat is waar?

Een wetenschappelijke en maatschappelijke afweging

Dat leek ons wel een onderzoek waard. En er was een perfect vak voor: Questionnaire and Interview Design, een vak waarin tweedejaars studenten Communicatie- en Informatiewetenscahappen (CIW) aan de slag gaan met een vragenlijst, deze verbeteren en uiteindelijk testen. Docent Yfke Ongena: “Studenten doen theoretische kennis op in het vak, en passen dat toe op de praktijkervaring, in dit geval in de Schilderswijk.”

Er volgde een lange aanloop, waarin het wetenschappelijke en het maatschappelijke tegen elkaar afgewogen werd. Zo vonden Yfke en ik het belangrijk dat we niet alleen naar de effecten van de communicatiecampagne keken, maar ook naar de manier waarop er onderling met elkaar wordt gecommuniceerd. Op deze manier plaats je de overlastproblematiek in de Schilderswijk binnen een breder kader: hoe gaan we eigenlijk met elkaar om? En zijn er ook manieren om dat te verbeteren? Welke adviezen liggen er eigenlijk voor welke partij? Doen we eigenlijk wel het juiste?

Dialoog

Een volgende stap was het betrekken van wijkbewoners. Niet alleen met een communicatief doel, maar ook voor de broodnodige context rondom het vraagstuk. Zo organiseerden we een wandeling door de wijk waarin een ondernemer en een student van Vindicathuis Mekozi de studenten ‘hun’ wijk lieten zien. Tijdens de wandeling werd voor de studenten duidelijk dat de tweedeling tussen ‘klagende Stadjer’ en ‘overlastveroorzakende student’ wel een nuance verdient. Zo leerden de studenten dat de korpsleden het oorlogsmonument aan de Josef Israëlstraat onderhouden, en vaak inkopen doen bij ondernemers uit de wijk, zoals de lokale supermarkt Benny’s.

Vervolgens namen ook een afvaardiging van bewoners zitting in de onderzoekscommissie, samen met de gebiedsmanager van de gemeente, opbouwmedewerker van Wij Groningen, de overlastcoördinator, RUG-docenten, studenten en de Wetenschapswinkel als neutrale partij. Op deze manier konden de verschillende actoren in de wijk meedenken en -beslissen over het onderzoek. Zo kwamen er waardevolle toevoegingen van de bewoners op de vragenlijst. De dialoog over overlast draagt op die manier ook bij aan een betere wijk. En dan is het onderzoek nog niet eens begonnen.

Een zoethouder

Vanaf december zullen de studenten langs de deuren gaan om de vragenlijst af te nemen bij bewoners. Gewapend met een Knols koek, als dank voor deelname. Juist het persoonlijke contact draagt bij aan betere onderzoeksresultaten, én het brengt volgens docent Yfke Ongena iets in beweging: “Er ontstaat een dynamiek tussen de studenten die het onderzoek uitvoeren en de bewoners uit de wijk, tussen zowel overlastveroorzakers als mensen die overlast ervaren. De studenten nemen als het ware hun eigen gedrag ook onder de loep.” De resultaten uit het onderzoek moeten de actoren in de wijk een breder idee geven van waar de knelpunten rondom overlast zitten, waar er veel overlast wordt ervaren en of dat ook gemeld wordt. We verwachten de eerste resultaten in februari.

Dit project is tot stand gekomen binnen netwerkorganisatie WIJS (WijkInzet Jongeren en Studenten), met dank aan de City Deal Kennis Maken, een subsidie vanuit de Rijksoverheid.