Geschiedenis

Hoe doe je historisch onderzoek?

Van de geschiedenis van grote globale ontwikkelingen en ideeën, tot de geschiedenis van het koffiekopje bij jouw oma in de kast - geschiedenis is divers, spannend en belangrijk voor nu. Historisch onderzoek doen is veelzijdig in methode (hoe je je onderzoek opzet), de bronnen (archiefstukken, internetdata, interviews) en het product dat je oplevert (wetenschappelijke publicatie, documentaire, website).

Wat kun je verwachten?

Voordat je begint aan een historisch onderzoek is het van belang je onderzoeksvraag goed af te bakenen. Ja, de Tweede Wereldoorlog is maar vijf jaar in onze geschiedenis, maar er zijn bibliotheken over volgeschreven. Dus waar begin je? Het is belangrijk eerst een handboek te lezen over het onderwerp waar jij je in interesseert. Uit dat standaardwerk pik je al gauw op wat jou grijpt, en ook welke bronnen er beschikbaar zijn voor dat onderwerp. Jouw onderzoeksonderwerp kan zelfs iets heel kleins zijn, zoals de geschiedenis van jouw wijk, van een familielid of object. Dat ene koffiekopje kan een rijk verleden herbergen en van onschatbare betekenis zijn voor de geschiedenis.  

Een andere manier is om te kijken naar huidige debatten in de samenleving. Bijvoorbeeld: wat moeten we met standbeelden van historische figuren als Jan Pieterszoon Coen, een belangrijk persoon in onze geschiedenis, maar ook iemand die geweld tegen de inheemse Indonesische bevolking niet schuwde. Mogen we dan onze Coentunnel nog wel zo noemen? Of juist niet? Aan dat debat kun je een bijdrage leveren.

Hoe selecteer ik mijn historische bronnen?

Historische bronnen hoef je echt niet in een stoffige bibliotheek of in de kelders van een klooster te vinden, maar een diverse selectie bronnen is van groot belang voor de betrouwbaarheid van je onderzoek - zowel online als offline. Selecteer uit de bronnen die je leest ook vooral de stukken die voor jouw onderzoek geschikt zijn, soms is een hoofdstuk of een alinea voldoende. Verdoe je tijd niet met het lezen van stukken tekst die voor jouw onderzoek niet interessant zijn.

Neem nou het thema ‘manipulatie van de geschiedenis’. Er is veel over dit thema geschreven, maar ook veel onzin. Hoe weet je welke bronnen je kunt gebruiken en welke beter niet? Dat is natuurlijk afhankelijk van je onderwerp, maar bij historische bronnen moet je altijd goed kijken naar een aantal dingen: Wanneer is dit boek geschreven (hoe oud is het), wie de bron heeft geschreven (een wetenschapper of een hobbyist) en wat voor bron het is (een betoog in een krant is anders dan een wetenschappelijke publicatie)?

Een andere aanpak voor je historisch onderzoek

Je kunt voor je profielwerkstuk natuurlijk gewoon een verslag schrijven, maar er bestaan ook andere vormen waarin je jouw historisch onderzoek kunt presenteren. Denk hierbij aan een korte documentaire, een opzet voor een tentoonstelling of een adviesrapportage. Bij het thema ‘De wereld na 1945’ kun je kiezen voor het onderwerp ‘Ostalgie’, de nostalgie van Oost-Duitsers naar de tijd van de DDR. Je zou mensen uit de DDR kunnen interviewen en deze opnames in een podcast verwerken. Uiteraard moet er wel wetenschappelijk onderzoek aan ten grondslag liggen, dus overleg goed met je docent wat er mag en wat niet. En mocht je nou toch vragen hebben, kun je ons altijd mailen op alfasteunpunt rug.nl!

Voorbeeldonderwerpen

Om je een beetje op weg te helpen hebben we verschillende voorbeeldonderwerpen opgesteld. Zie de lijst van voorbeelden hieronder.

Microgeschiedenis

Tussen trots en schaamte: de Nederlandse koloniale geschiedenis

De media en de Vietnamoorlog