Jáchym Topol: De werkplaats van de duivel

(Anthos, 2010)

Spreker: dr. Sander Brouwer

Plaats: Academiegebouw (Offerhauszaal), Broerstraat 5, Groningen

Datum: 19 april 2012, 20.00 - 22.00 uur

Toegang: vrij, aanmelding niet verplicht

Over de lezing

Jáchym Topol (1962) is in Tsjechië de populairste van de auteurs die begonnen te publiceren in de tijd van de Fluwelen revolutie. Hij is buiten Tsjechië de bekendste moderne Tsjechische schrijver. Al voor zijn eerste dichtbundel (1988, gepubliceerd in samizdat) kreeg hij de Tom Stoppard prijs voor onofficiële literatuur (toegekend door de Charta 77 Stichting in Stockholm), voor De werkplaats van de duivel ontving hij in 2010 de Jaroslav Seifert prijs.

In de roman ontwerpt de ik-persoon, die na de oorlog is opgegroeid in Theresienstadt, een computerprogramma dat het historische stadje populair moet maken bij toeristen. Dat lukt zo goed dat hij door Witrussen wordt gevraagd naar Minsk te komen en voor Witrusland hetzelfde te doen. Pas dan komt hij erachter hoe onvoorstelbaar de oorlog heeft huisgehouden in dat land (iets wat voor de meeste Westerse lezers ook pas recent enigszins naar buiten is gekomen dankzij Timothy Snyder’s Bloodlands). Gaandeweg maken we kennis met verschillende manieren om de herinnering aan de gruwelen van WO II in Oost Europa levend te houden: computerspellen, commercie, halsstarrig verzamelen van overblijfselen; en om die herinnering te laten verdwijnen: verzwijgen, onderdrukken, opsluiten in monumenten. De roman transformeert zelf langzamerhand en onmerkbaar in het computerspel dat de held ontwerpt, en waarin hij zichzelf onderdompelt om het verleden te doen herleven - waaraan hij dan ook maar ternauwrnood ontsnapt.