SGP jaaroverzicht 1998

Uit: B. de Boer, P. Lucardie, I. Noomen en G. Voer­man, 'Kroniek 1998. Overzicht van de partijpolitieke gebeurte­nissen van het jaar 1998' in: G.Voerman (red.), Jaarboek 1998, Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (Groningen 1999), 14-94, aldaar 83-87.

Inleiding

In 1998 herdacht de SGP haar tachtigjarig bestaan, zonder hier overi-gens veel aandacht aan te besteden. De viering had op 2 mei plaats op een ’familiedag’ in Houten. In electoraal opzicht verliep 1998 voor de jarige partij niet slecht. Het aantal raadszetels dat zij behaalde, was ongeveer gelijk aan dat van 1994. De Tweede-Kamerverkiezingen op 6 mei verliepen voor de SGP zeer verrassend: hoewel ze stemmen verloor, wist de partij dankzij de lijstverbinding met GPV en RPF een derde kamerzetel te behalen.

Algemene vergadering en familiedag

Op 21 februari hield de SGP haar algemene vergadering in Utrecht. B.J. van der Vlies, voorzitter van de Tweede-Kamerfractie, stond in zijn partijrede getiteld Op Gods trouw volstandig bouwen stil bij de toene-mende criminaliteit en het beleid van het paarse kabinet. In de middag lichtten de vijf hoogstgeplaatste kandidaat-Tweede-Kamerleden een aantal speerpunten uit het verkiezingspro­gramma toe, waarna over deze thema’s een forumdiscussie volgde. Verder namen de aanwezigen afscheid van L. van der Waal als afgevaardigde in het Europees Parlement.

Gemeenteraadsverkiezingen

De SGP nam in 149 gemeenten deel aan de gemeenteraadsverkiezingen op 4 maart, waarvan in bijna de helft met een zelfstandige lijst. In een aantal gemeenten werd de samen­werking met RPF en GPV verbroken, omdat deze partijen een vrouw op een verkiesbare plaats kandidaat hadden gesteld (zie in deze Kroniek onder GPV). In Den Helder had dit tot gevolg dat een aantal SGP-ers (waaronder oud­voorlichtingssecretaris M. Dankers) op persoonlijke titel op een gecombineerde lijst met GPV en RPF plaatsnamen. Het aantal raadszetels dat de SGP bij de verkiezingen van 4 maart verwierf, was omgerekend ongeveer gelijk aan dat van 1994.

In sommige plaatsen waar de SGP zelfstandig aan de verkiezingen had meege­daan, verliep de collegevorming moeizaam. Zo werd de partij in Hardinxveld-Giessendam na 24 jaar buiten het college gehouden. In Kesteren, waar de SGP de grootste partij werd, liepen de besprekingen stuk op het vrouwenstandpunt. De staatkundig-gereformeerden bleven zo buiten het gemeentebestuur.

Tweede-Kamerverkiezingen

Het hoofdbestuur stelde op 3 januari samen met de Raad van Advies de advies­kandidatenlijst ongewijzigd vast (zie Jaaroverzicht 1997). De lijst werd weer aangevoerd door Van der Vlies.

Op 19 maart begon de SGP haar verkiezingscampagne in Amersfoort onder het motto ’Woord houden’. De partij wilde zich profileren met een inhoudelijke campagne zonder ’toeters of bellen’, waarbij haar ‘authentieke beginselen’ de aantrekkingskracht voor de kiezers moesten vormen (Reformatorisch Dagblad, 2 mei 1998). De verkiezingen van 6 mei verliepen voor de SGP zeer gunstig. Ondanks een verlies van 2.000 stemmen zag de partij haar zetelaantal stijgen van twee naar drie, zoals reeds vermeld het gevolg van de verdeling van reststemmen door de lijstverbinding van GPV, RPF en SGP.

Vorstelijk huwelijk

Eind maart zorgde de SGP voor enige opschudding toen haar fracties in de verenigde vergadering van de Staten-Generaal als enigen tegen het voorgenomen huwelijk van prins Maurits met Marilène van den Broek stemden. ’Er is een rechtstreekse relatie tussen onze politieke idealen en de religie van het koninklijk huis. Het huwelijk van Maurits met een rooms-katholiek meisje doorbreekt een traditie die voor ons onaantastbaar is’, aldus senator G. Holdijk in een verklaring tot de pers (Reformatorisch Dagblad, 1 april 1998). Premier Kok reageerde geïrriteerd. Ook GPV en RPF keerden zich tegen het SGP-stand­punt. GPV-leider Schutte was van mening dat de grondwet geen mogelijk-heden bood om religieuze overwegingen in de standpuntvorming te betrekken. Tweede-Kamerlid Rouvoet van de RPF noemde de redene-ring van de SGP ’onbegrijpelijk’, omdat Holdijk geen constitutionele argumenten aanvoerde (Reformatorisch Dagblad, 1 april 1998). De staatkundig-gereformeerden toonden zich gekwetst door het onbegrip van de beide andere kleine christelijke partijen. Ze vonden dat deze hun eigen nationaal-gereformeerde verleden hiermee verloochenden.

Statuten en algemeen reglement

Op 1 september traden de statuten en het algemeen reglement, die in 1997 op een huishoudelijke vergadering waren aangenomen, in werking (zie Jaaroverzicht 1997). Dit had onder andere tot gevolg dat de statenkring­verenigingen hun functionele plaats in de partij-organisatie verloren. De nog bestaande verenigingen werden echter niet verplicht zichzelf op te heffen. De nieuwe statuten hielden de mogelijkheid open dat per provincie één of meerdere kringen bleven bestaan.

Affaire Van der Wende

In september werd politie-inspecteur A. van der Wende van het korps Rot­terdam-Rijnmond en ex-lid voor de SGP van de gemeenteraad van Goedereede door de Rotterdamse rechtbank vrijgesproken van opzettelijke belediging van homoseksuelen. Eind 1997 had hij in de Justitiekrant in een discussie over het homohuwelijk geschreven dat gelijkstelling van homoseksualiteit en heterosek­sualiteit ongeveer het-zelfde was als ’diefstal gelijkstellen met schenkingsrecht of mishan-deling met verpleging’. De homobelangenorganisatie COC, de Neder­landse Politiebond en de Gaykrant hadden naar aanleiding hiervan een aanklacht bij justitie ingediend. De rechter oordeelde dat Van der Wende gerechtigd was op godsdienstige gronden bezwaren te hebben tegen het homohuwelijk en dat de ’menselijke waardigheid van de bedoelde groep personen... hierdoor niet [was] aangetast’ (Nederlands Dagblad, 30 september 1998). Begin oktober werd RPF-leider Van Dijke wegens een bijna identieke affaire door de rechtbank in Den Haag wèl veroordeeld (zie in deze Kroniek onder RPF).

Europese verkiezingen 1999

Eind oktober stelde het hoofdbestuur samen met de Raad van Advies de kandi­datenlijst voor de Europese verkiezingen van 1999 vast. B. Belder werd lijsttrekker, gevolgd door C.S.L. Janse op de tweede, en Holdijk op de derde plaats (zie over de samenwerking met GPV en RPF bij de Europese verkiezingen in deze Kroniek onder GPV).

Verwante instellingen en publicaties

Eind 1997 publiceerde de Guido de Brèsstichting, het wetenschappelijk bureau van de SGP, de nota De kerk in Europa: verkenningen in staatkundig per­spectief van de hand van J. Weggeman. In januari 1998 werd deze aan de fractie van SGP, GPV en RPF in het Europees Parlement aangeboden. In april 1998 verscheen het commentaar Genetische idealen: over klonen, xenotrans­plantatie en genetisch gemanipuleerde voedingsgewassen, geschreven door H.F. Massink en anderen. Het toonde zich zeer kritisch ten aanzien van de nieuwe ontwikkelingen op deze gebieden. Alleen in levensbedreigende situaties moest het mogelijk zijn gebruik te maken van de nieuwe technieken. Een algemeen verbod werd om die reden niet bepleit. In november deed de De Brèsstichting Knellende ruimte: reactie op de nota Nederland 2030 van de hand van G. Bosma en H.F. Massink het licht zien. Het behelsde een commentaar op een discussienota van het ministerie van VROM over de inrichting van Nederland in het begin van de 21-ste eeuw. Eveneens in november verscheen Tussen beginsel en belang: normatieve gedachten over economie, markt en samen­leving, geschreven door A. van den Heuvel en anderen. De auteurs conclu­deerden in de nota dat de moderne economie en het marktdenken niet waardevrij zijn, maar geïnspireerd door een liberaal-humanistisch mens-en wereldbeeld. Zij zetten hier een staatkundig-gereformeerde visie tegenover. Aan het eind van het jaar gaf het wetenschappelijk bureau Geboden steun: SGP-visie op sociale zekerheid uit, geschreven door de werkgroep sociale zekerheid.

De LVSGS/SGP-jongeren publiceerden in 1998 vier ’Infoschetsen’. Twee ervan stonden in het teken van het jaarthema ’Jongeren in de knel’. Zo werd op 13 februari Jeugdbeleid, geschreven door W.J. van Duijn, tijdens een discussie­bijeenkomst gepresenteerd. De tweede was Refo-jeugdbeleid: christen-jongeren in het spanningsveld van twee culturen van de hand van I.A. Kole en anderen. Op 28 november hield de jongerenorganisatie een congres over dit onderwerp. Begin augustus verscheen Theocratie: de SGP tussen ideaal en werkelijkheid met als auteurs R. Bisschop, G. Holdijk en A.A. van der Schans. De vierde schets heette Welvaartsstaat en was van de hand van Chr. van Bemmel en W. Zondag. In juni publiceerden de SGP-jongeren het Infokatern De doodstraf: invoeren of uitbannen?, geschreven door W.A. Zondag, L. Snoek en G. Holdijk.

De SGP-jongeren hielden op 28 maart hun twee-jaarlijkse jongerendag in Den Haag. Partijleider Van der Vlies en D66-minister van Justitie Sorgdrager gingen er met elkaar in debat over waarden en normen. Verder organiseerden de jongeren nog een aantal bijeenkomsten: over Israël (op 2 maart); over ’SGP en SP: het verschil zit ’minde"G"’, waar Van der Vlies en SP-leider Marijnissen de degens kruisten (op 13 maart); over ’God, Nederland en Oranje’ voor studenten, in samenwerking met het wetenschappelijk bureau (op 2 oktober); en een bezinningsconferentie over de vraag ’Heeft de gereformeerde gezindte nog toekomst?’ (op 21 november).

De Stichting Voorlichtings-en Vormingscentrum en het hoofdbestuur van de SGP organiseerden op 25 september het jaarlijkse najaarscongres voor raads­leden. Het thema was ’De gemeenteraad onder Paars-II’.

Begin mei publiceerde de SGP – ter gelegenheid van de viering van 150 jaar grondwet – de bundel Groen en de grondwet : de betekenis van Groen van Prinsterers visie op de grondwet van 1848 onder redactie van D.J.H. van Dijk en H.F. Massink.

Personalia

Op 19 maart overleed oud-senator H. Barendregt. Van 1954 tot 1982 was hij gemeenteraadslid in Barendrecht; van 1982 tot 1985 zat hij in de provinciale staten van Zuid-Holland; van 1983 tot 1995 maakte hij deel uit van de Eerste Kamer, waarvan de laatste negen jaar als fractie-voorzitter.