SGP jaaroverzicht 1997
Uit: B. de Boer, P. Lucardie, I. Noomen en G. Voerman, 'Kroniek 1997. Overzicht van de partijpolitieke gebeurtenissen van het jaar 1997' in: G. Voerman (red.), Jaarboek 1997, Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (Groningen 1998), 13-90, aldaar 78-83.
Inleiding
Voor de SGP was 1997 een productief jaar. Er vonden vele partijbijeenkomsten plaats: congressen, symposia en discussiebijeenkomsten. Het partijblad De Banier kreeg een nieuw jasje en werd een paar keer aan alle leden toegezonden om het aantal abonnees te vergroten. Dit leverde ongeveer 650 nieuwe abonnementen op.
Jubileum en afscheid van L. van der Waal
Op 25 januari vierde L. van der Waal zijn koperen jubileum als afgevaardigde van SGP, GPV en RPF in het Europees Parlement met een symposium, getiteld 'Pelgrim in Europa'. Niet alleen binnen de SGP maar ook vanuit de zusterpartijen GPV en RPF was er veel waardering voor het functioneren van Van der Waal. GPV-Europarlementariër J. Blokland prees zijn 'politiek profiel dat voor alle drie de partijen herkenbaar' was geweest, waardoor hij het vertrouwen van de gehele achterban genoot (Reformatorisch Dagblad, 28 januari 1997). J.W. van Houdt, journalist van het Nederlands Dagblad, presenteerde op het symposium het door hem geschreven, aan Van der Waal gewijde boekje Plichtsbetrachting. Deze publicatie deed nogal wat stof opwaaien door de uitlatingen die Blokland erin deed over de samenwerking met de SGP (zie hiervoor in deze Kroniek onder GPV). Eind mei maakte Van der Waal bekend dat hij zich in verband met zijn leeftijd als parlementariër uit het Europees Parlement terugtrok. In 1994 had hij bij het aanvaarden van het lijsttrekkerschap voor de Europese verkiezingen al het voorbehoud gemaakt dat hij de mandaatsperiode van vijf jaar misschien niet vol wilde maken. De RPF-er R. van Dam volgde hem in september op.
Algemene vergadering
Op 22 februari kwam de algemene vergadering bijeen. Tijdens het huishoudelijk gedeelte bogen de aanwezigen zich over een voorstel van de kiesvereniging Zwolle, waarin werd uitgesproken dat 'het overheidsambt van de vrouw... niet in overeenstemming met Gods Woord' is (De Banier, 6 maart 1997). Daarom moesten vrouwen te allen tijde ook geweerd worden van gemeenschappelijke kandidatenlijsten met GPV en RPF. Het hoofdbestuur had dit voorstel van een negatief preadvies voorzien en wilde in bijzondere gevallen vrouwen op - weliswaar onverkiesbare - plaatsen op samenwerkingslijsten toestaan. De vergadering nam het standpunt van het hoofdbestuur over en wees het voorstel-Zwolle met tweederde meerderheid af (zie voor de invloed van het SGP-vrouwenstandpunt op de samenwerking met GPV en RPF ook onder GPV in deze Kroniek).
Tweede-Kamerfractievoorzitter B.J van der Vlies, die door de aanwezigen vrijwel unaniem als lijsttrekker was herkozen, ging in zijn toespraak getiteld Het wankelt al, wat zeker is in op de naderende verkiezingen. Hij betreurde het dat de samenwerking met GPV en RPF onder druk was komen te staan. Volgens hem kwam dat niet doordat de SGP anders was gaan denken over de vrouwenkwestie, maar veeleer doordat de beide andere partijen nu minder van zijn partij accepteerden op dit gebied. Van der Vlies benadrukte het belang van een gezamenlijk optreden: 'SGP, GPV en RPF hebben wat met elkaar, gelet op de nood van de tijd en de politieke krachtsverhoudingen', aldus Van der Vlies (Reformatorisch Dagblad, 24 februari 1997).
De buitenwacht en de vrouwenkwestie
In maart laaide kort de discussie op over de vraag in hoeverre de SGP onrechtmatig handelde met haar standpunt over de geringe politieke participatie van vrouwen (zie hiervoor ook de Jaaroverzichten 1993-1996). Aanleiding was het verslag dat werd uitgebracht aan minister Melkert (PvdA) van Sociale Zaken en Werkgelegenheid door een commissie, die de uitvoering van het door Nederland ondertekende VN-verdrag tegen discriminatie van vrouwen moest controleren. Deze commissie - onder voorzitterschap van het oud-Tweede-Kamerlid van D66 mevr. L.S. Groenman - was tot de conclusie gekomen dat op grond van het VN-verdrag het kabinet de SGP zou kunnen ontbinden. SGP-leider Van der Vlies wees er in een reactie op dat bij de ratificatie van het verdrag door de Tweede Kamer in 1990 de toenmalige PvdA-staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid mevr. E. ter Veld had gesteld dat 'de wetgever op dit gebied terughoudendheid paste' (Reformatorisch Dagblad, 19 maart 1997) en dat bij kerken en politieke partijen andere grondrechten prevaleerden boven het grondrecht van de gelijke behandeling (zie met betrekking tot de kwestie van het partijlidmaatschap voor vrouwen hier ook onder 'herziening statuten en algemeen reglement').
Herziening statuten en algemeen reglement
Onder meer omdat de statuten en reglementen van de SGP op meerdere punten niet meer voldeden aan de eisen van het Burgerlijk Wetboek, was in januari 1996 een commissie ingesteld die een herziening moest voorbereiden (zie Jaaroverzicht 1996). Op 27 september 1997 kwam een huishoudelijke vergadering van de partij bijeen om zich over de wijzigingen uit te spreken. Met grote meerderheid aanvaardden de aanwezigen de voorstellen. Dit hield onder meer in dat de partijorganisatie gedecentraliseerd werd, met een relatief grote vrijheid voor de plaatselijke kiesverenigingen of afdelingen. Dit laatste woord was nieuw in de statuten; men volgde hiermee de terminologie van het Burgerlijk Wetboek. Verder werd het begrip 'algemene vergadering' of 'partijdag' vervangen door 'jaarvergadering'. Een voorstel van de kiesvereniging Dordrecht om het artikel te schrappen waarin was vastgelegd dat lidmaatschap van het hoofdbestuur onverenigbaar was met het lidmaatschap van de beide Kamers der Staten-Generaal en het Europees Parlement, haalde het niet. Ook het voorstel van de kiesvereniging Goes om de zittingstermijn van hoofdbestuursleden te beperken tot drie maal vijf jaar, werd niet aangenomen.
Een klein aantal kiesverenigingen stemde tegen de nieuwe statuten, omdat ze verwijzingen bevatten naar het buitengewoon lidmaatschap waarin de participatie van vrouwen binnen de partij geregeld werd (zie Jaaroverzicht 1996). De kiesvereniging Elburg-Doornspijk had voorgesteld het artikel over het buitengewoon lidmaatschap in zijn geheel te schrappen. Dit voorstel kwam op de vergadering echter niet aan de orde, omdat het algemeen reglement bepaalde dat artikelen die nog geen drie jaar in de statuten waren opgenomen, niet voor wijziging in aanmerking kwamen. Het buitengewoon lidmaatschap was pas in januari 1996 in de statuten geregeld. De nieuwe statuten en het algemeen reglement zouden per 1 september 1998 in werking treden.
Gemeenteraadsverkiezingen 1998
Bij de voorbereiding van de gemeenteraadsverkiezingen in 1998 leidde het standpunt van de SGP ten aanzien van de kandidaatstelling van vrouwen tot haperingen in de samenwerking met GPV en RPF (zie hiervoor tevens onder GPV in deze Kroniek). In april publiceerde de SGP het Raamwerk-verkiezingsprogramma gemeenteraadsverkiezingen. In november gingen de SGP en het CDA in Jacobswoude nauw samenwerken. M. van der Zwan, jeugdwerkadviseur van de SGP, kwam op de zevende plaats van de CDA-kandidatenlijst te staan. Voor een zelfstandige lijst was de partij namelijk niet groot genoeg.
Kandidaatstelling Tweede-Kamerverkiezingen
Op de algemene vergadering van februari presenteerde partijvoorlichter H. van der Wal de plannen die de campagnecommissie had ontwikkeld met het oog op de verkiezingen van 1998. Hij riep de partij op bij de kandidaatstelling plaats te maken voor de jonge garde, die met 'jeugdig elan een nieuwe stijl' kon ontwikkelen (Reformatorisch Dagblad, 24 februari 1997). Tijdens deze bijeenkomst werd zoals reeds vermeld Van der Vlies als lijsttrekker aangewezen. Deze procedure stond los van de opstelling van de kandidatenlijst.
In oktober stuurde de SGP de advies-kandidatenlijst voor de komende Tweede-Kamerverkiezingen naar de kiesverenigingen. Op de lijst was inderdaad een aanzienlijke verjonging doorgevoerd. De 29-jarige C.G. van der Staaij bezette de derde plaats, direct na Van der Vlies en J.T. van den Berg. De 47-jarige G.R.J. van Heukelom, die bij de vorige verkiezingen deze plaats had ingenomen, werd hiermee gepasseerd. Hij werd te oud bevonden. De nummers zes en acht waren gereserveerd voor respectievelijk de 27-jarige E. Dijkgraaf en de 29-jarige A. Weggeman. Met deze verjonging volgde de partij een advies van de commissie Onderzoek stemmenverlies, die na de verkiezingen van 1994 was ingesteld. Men hoopte hiermee de staatkundig gereformeerde jeugd beter te bereiken. In januari 1998 zou het hoofdbestuur de definitieve lijst vaststellen.
Ontwerpprogramma Tweede-Kamerverkiezingen
In november verscheen het ontwerpverkiezingsprogramma Woord houden. De titel was gekozen om aan te geven dat de SGP betrouwbaar was en bovendien 'Het Woord' - dat wil zeggen de bijbel - als richtlijn van haar handelen nam. In het program - dat zich in briefvorm tot de kiezers richtte - stonden vijf thema's centraal: de noodzaak van een publieke christelijke moraal; eerbied voor het leven; meer gemeenschapszin; zorg voor de schepping; en kritiek op de 24-uurseconomie. Opvallend in het program was verder een pleidooi voor het herinvoeren van de doodstraf. De SGP-jongeren zonden in december een reactie naar de programcommissie, waarin ze pleitten voor meer aandacht voor de 'economie van het genoeg'. Tevens meenden ze dat in het program een meer toekomstgerichte visie op mobiliteit ontwikkeld zou moeten worden.
Zuid-Afrika
In mei richtte het Vryheidsfront - een geestverwante partij van de SGP in Zuid-Afrika - met behulp van de Guido de Brèsstichting, het wetenschappelijk bureau van de SGP, een vergelijkbaar studiecentrum op. Ter gelegenheid van dit feit werd er in Warmbad op 11 en 12 mei een conferentie gehouden, waar van Nederlandse zijde onder anderen J. Mulder, directeur van het SGP-bureau, en A. Weggeman aanwezig waren.
Verwante instellingen en publicaties
De Guido de Brèsstichting publiceerde in januari de nota Naar vermogen, over gezin en inkomstenbelasting. Deze was geschreven door J.W. van der Ham. Er werd in gepleit voor het fiscaal gelijkstellen van gezinnen met één inkomen aan gezinnen met twee inkomens. In april werd het eerste exemplaar van het 'commentaar' Krenkende reclame, onder redactie van I. Bakker, H.F. Massink en C. de Voogd, overhandigd aan minister W. Sorgdrager van Justitie. Het wetenschappelijk bureau van de SGP pleitte er in het commentaar voor de reclamecode aan te scherpen, met name op het gebied van de erotiek en de godsdienst. Bovendien zou de reclamecode en de commissie die de code toetst een wettelijke basis moeten krijgen, waardoor het gemakkelijker zou worden krenkende reclame-uitingen te bestrijden. Tegelijk met dit commentaar publiceerde de Tweede-Kamerfractie de notitie Voorkomen van ongewenste reclame. Op 5 september organiseerde de De Brèsstichting een debat met vertegenwoordigers uit de reclamewereld over dit onderwerp.
In juni gaf het wetenschappelijk bureau het commentaar Dagindeling door taakverdeling uit, geschreven door S.H. Brons-van der Wekken, D.J.H. van Dijk, J.W. van der Ham en H.F. Massink. Het gaf een mening over de werkzaamheden van de commissie-Dagindeling, die in 1996 door PvdA-minister Melkert van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geïnstalleerd was om te onderzoeken hoe arbeid en zorg in een gezin met twee werkende ouders gecombineerd kon worden. De auteurs betoonden zich voorstander van één betaalde baan per gezin. Op 25 augustus organiseerde De Brèsstichting een symposium over bestuurlijke vernieuwing in verband met het verschijnen van de nota Structuur in het bestuur. De publicatie was geschreven door een werkgroep onder voorzitterschap van G. Holdijk. Op 7 november belegde het wetenschappelijk bureau een symposium over 'Het Schriftgebruik in de politiek'.
De LVSGS/SGP-jongeren hielden op 4 april hun jaarvergadering. De aanwezigen namen de beleidsnota 1998-2002 aan; hiermee besloot men dat het beleid om zich meer als politieke jongerenorganisatie te profileren, voortgezet moest worden. Verder hielden de SGP-jongeren vele bijeenkomsten, waarvan een aantal in het kader stond van hun jaarthema 'jongeren in de knel'. Zo organiseerden ze op 13 maart een debat tussen de fractieleider van GroenLinks in de Tweede Kamer P. Rosenmöller en SGP-leider Van der Vlies. Op 19 april ging het over het thema 'Nederland verloedert'. De jongeren stelden tijdens deze vergadering een manifest vast getiteld Stop de verloedering. Op 30 mei stond het gezin centraal. Hier kreeg het aanwezige CDA-lid van de Tweede Kamer mevr. M. Visser een manifest aangeboden.
De SGP-jongeren publiceerden in 1997 vier 'Info-schetsen'. Op 6 juni werd tijdens een bijeenkomst over de media De invloed van de media van de hand van S.M. de Bruijn, W.H. Velema, C.P. Polderman en J. Mulder gepresenteerd. De laatste pleitte er in zijn bijdrage voor dat zijn partij meer gebruik ging maken van het medium televisie. Dit was in tegenspraak met het officiële partijstandpunt. Al eerder in het jaar was de Info-schets Werken op zondag? verschenen, geschreven door P. Schalk en W. Silfhout. Aan het eind van het jaar verschenen achtereenvolgens Fundamentalisme: de SGP tussen de politieke ideologieën en Voorkeur en tegenstem: partij kiezen in een democratie. De eerste was van de hand van C.S.L. Janse, de tweede van J.A. Schippers. Samen met de Guido de Brèsstichting hielden de jongeren op 10 oktober een bijeenkomst voor HBO- en WO-studenten over het thema 'Eigen volk eerst?: SGP tussen volksvertegenwoordiger en belangenbehartiger'. Van der Vlies en het oud-kamerlid voor het CDA, G. van Leijenhorst, voerden er het woord. Op 22 oktober en 3 november congresseerden de jongeren over respectievelijk de positie van de SGP in de moderne tijd en actuele ontwikkelingen in het onderwijs. Op laatstgenoemde bijeenkomst kruisten Van der Vlies en minister Ritzen van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen de degens. Op 15 november organiseerden de SGP-jongeren een congres over het jeugdbeleid binnen de gereformeerde gezindte.
Het Voorlichtings- en vormingscentrum hield op 6 juni een congres over het thema 'Een gezonde en veilige gemeente'. Op 26 september organiseerde het vormingscentrum in samenwerking met het hoofdbestuur het congres 'De SGP en de burgemeester'.
Personalia
In februari nam J. de Jonge afscheid als burgemeester van Nieuw-Lekkerland. Hij werd opgevolgd door de RPF-er H. Visser.
In mei werd B.J. van Putten benoemd tot burgemeester van Putten. Zijn vorige gemeente, Mariekerke, was door een herindeling opgegaan in Veere. Zijn aanstelling bracht het aantal SGP-burgemeesters weer op zes.
Op 16 juli overleed ds. D. Slagboom op 70-jarige leeftijd. Hij had van 1969 tot 1997 deel uitgemaakt van het hoofdbestuur, waarvan van 1985 tot 1992 als voorzitter.
Laatst gewijzigd: | 09 mei 2023 11:14 |