Imperialisme, moraal en het bestuur van A.W.F. Idenburg

Het proefschrift van Hans van der Jagt gaat over de moraal van het Nederlands imperialisme in Indonesië, Suriname en de Caraïben ten tijde van het bestuur van minister en gouverneur-generaal A.W.F. Idenburg (1861-1935). Kan er sprake zijn van ‘moraal’ in de context van het kolonialisme? De studie richt zich met name op de veranderende koloniale verhoudingen en geopolitieke ontwikkelingen.

De studie is geen formele biografie maar een monografie van persoonlijke beleidsopvattingen, waarbij een aantal grotere thema’s worden geadresseerd; het bevat een micro- en macroperspectief inéén. Het gaat over het denken en doen van een bestuurder, maar vertelt tevens het narratief van de aanstaande ondergang van een wereldrijk. Het proefschrift gaat over economische weerbaarheid, nationale identiteit, zelfbeschikking, racisme, oorlog, de strijd tegen revolutie en de pogingen tot democratische vernieuwing. Het bekijkt hoe ‘ethische’ Europese koloniale bestuurders zoals Idenburg aankeken tegen de opkomst van de eerste antikoloniale bewegingen.

De studie naar het bestuur van A.W.F. Idenburg is qua structuur gebaseerd op de drie belangrijke pijlers uit het denken van de Franse politiek-filosoof Alexis de Tocqueville. Deel I (Beschaving en conflict) gaat over de uitwerking van het moreel-imperialisme als militaire doctrine. Deel II (Identiteit en natievorming) gaat over cultuur- en identiteitspolitiek. Deel III (Representatie en revolutie) gaat over de democratische noties van Idenburgs beleid.

Van dit proefschrift verscheen een handelseditie bij Prometheus in Amsterdam.

De begeleidingscommissie bestaat uit prof.dr. George Harinck (VU) en prof.dr. Hans Renders.

Hans van der Jagt is promovendus aan de Vrije Universiteit Amsterdam. De openbare verdediging van zijn proefschrift vond plaats op 24 juni 2021, 13.45 uur. Een interview met Van der Jagt verscheen in het Nederlands Dagblad. Recensies van dit proefschrift stonden in de Volkskrant, NRC Handelsblad, De Groene Amsterdammer, Historisch Nieuwsblad en Biografieportaal. In Elsevier Weekblad schreef Van der Jagt een opiniestuk naar aanleiding van de publicatie van zijn boek.