De deeleconomie tegen vroegtijdige productveroudering

Hoe kan het samen gebruiken van goederen – de deeleconomie - nu goed zijn? Er zijn onderzoeken die wijzen op de ‘reboundeffecten’: als we de hogedrukspuit van de buren een paar keer gebruiken, merken we hoe handig het is om dat te hebben en willen we er zelf een aanschaffen. Het ‘delen’ van woningen via Airbnb zorgt voor overlast. Kortom: delen kent nadelen. Toch gaat men er vanuit dat de deeleconomie als onderdeel van de circulaire economie beter is voor het milieu.

In de circulaire economie moeten producenten kringlopen van grondstoffen (naar eindproducten en terug naar grondstoffen) ontwerpen, in plaats van eindproducten alleen.

Daaraan complementair is dat zaken, consumptiegoederen en gebouwen modulair moeten worden, zodat een kapot onderdeel gemakkelijker kan worden vervangen en het niet nodig is een geheel te vervangen. Nu is het vaak zo dat het goedkoper is om iets nieuw aan te schaffen dan te investeren in reparatie van het oude. Als producten moeten worden hergebruikt, is het zaak om de materialen zo hoogwaardig mogelijk te hergebruiken. Daarmee kan al bij het kringloopontwerp rekening worden gehouden.

Met verdienstelijking wordt bedoeld dat producenten hun verdienmodellen gaan baseren op verhuur, service en onderhoud in plaats van eigendomsoverdracht. De verdienstelijking kan een stimulans zijn voor makers om de kwaliteit van zaken te verbeteren. Het is namelijk niet aantrekkelijk om iets te verhuren en het steeds te moeten repareren. Door deze prikkel wordt de levensduur van producten langer, waardoor minder onderhoud en vervanging nodig is. Door de financiële risico’s van onderhoud en vervanging samen met de eigendom bij de maker te laten, is de stimulans gegeven om de grondstoffen te gebruiken voor hoogwaardige producten. Daarvoor zou een cultuuromslag nodig zijn.

Tot slot is het van belang dat we hetgeen we hebben, vaker benutten om productie van méér te voorkomen. Particulieren kunnen stilstaande auto’s en boormachines uitlenen of verhuren aan anderen. Platforms zoals Floow2 stimuleren het gedeeld gebruik van bedrijfsmatig gebruikte machines door ondernemers. Airbnb, LiquidSpace en Share2Use zouden bijdragen aan het intensiveren van het gebruik van bestaand vastgoed, zodat er minder gebouwd hoeft te worden, zo luidt de belofte.