Slotsymposium

'Eerlijk, eenvoudig en toekomstbestendig: drie pleidooien voor universalisme'

Het onderzoeksproject ‘De toekomst van de universele verzorgingsstaat’ (o.l.v. prof. dr. Gijsbert Vonk, gefinancierd door Instituut GAK) onderzocht tussen 2018 en 222 de huidige maar ook potentiele rol van het universalisme in de sociale zekerheid.

De sociale zekerheid levert een bijdrage aan de bescherming van kansarmen en het verkleinen van de kloof tussen kansarmen en kansrijken. Universele regelingen die uitgaan van lotsverbondenheid tussen alle groepen in de samenleving hebben hierbij een bijzondere functie. We hebben het dan over regelingen met een brede personele werking (alle ingezetenen of alle werkenden) met zo weinig mogelijk middelentoetsing en ondersteuning bij integratie. De universele benadering van sociale zekerheid heeft een aantal kenmerkende waarden, zoals het nastreven van gelijkwaardige inkomensbescherming op toereikend niveau, ‘solidaire wederkerigheid’ en de borging van sociale rechten. Daarmee heeft het universalisme op verschillende manieren een nastrevenswaardig karakter.

Het slotsymposium van het project werd georganiseerd rondom de eindpublicatie getiteld “Eerlijk, eenvoudig en toekomstbestendig: drie pleidooien voor universalisme.” Het symposium was bedoeld om de pleidooien verder te verkennen en kritisch te bevragen. De bijeenkomst zette daarmee aan tot een discussie over (de waarde van) de universele benadering in de verzorgingsstaat van vandaag en in de toekomst. Er stonden drie thema’s centraal:

• algemene perspectieven op universalisme (eerlijkheid, eenvoud en toekomstbestendigheid),
• de toekomst van de bijstand en het stelsel van inkomensafhankelijke toeslagen, en
• universaliteit en arbeid.

Het programma bestond uit een combinatie van voordrachten en plenaire discussies in de vorm van rondetafelgesprekken tussen wetenschappers, beleidsmakers, professionals en (ambtelijke) experts.