Ik moest wel even lachen toen ik voor het schrijven van dit blog mijn vorig blog teruglas waarin ik schreef dat ik mijn eerste les heb gegeven. Die eerste les voelt alweer als een eeuwigheid geleden; al is dat natuurlijk niet zo. Veel dingen herken ik nog wel van wat ik schreef over die eerste les: de vrijheid van het vak als docent en de creativiteit die je erin kwijt kunt, het enthousiasme van de leerlingen wanneer je zelf ergens enthousiast over bent, maar ook de zenuwen die ik tijdens die eerste les voelde herken ik nog. 

De middeleeuwen

Direct na die eerste lessen creatief schrijven waar ik vorige keer over schreef, begon ik met het geven van een lessenserie over de literatuurgeschiedenis van de middeleeuwen. Ik was hiervoor behoorlijk zenuwachtig. Door die zenuwen komt het dat niet alleen ík nu zo ongeveer alles weet over de middeleeuwen en de literatuur die in die periode geschreven en verteld werd, maar dat ook mijn vrienden en familieleden een stuk wijzer zijn geworden over de periode van 500 tot 1500. Bij hen oefende ik bijvoorbeeld eens een deel van de uitleg over het middeleeuwse schrift of over het verschil tussen Karelromans en Arthurromans die ik later aan vwo 4 zou geven. Ook vertelde ik ongevraagd feitjes over de biografische informatie van Karel de Grote (de grootste heerser van het Frankische rijk in de middeleeuwen, funfact: de vader van Karel de Grote heette Pepijn de Korte. Wie nog meer wil horen, kan bij mij terecht voor vragen). Waar de middeleeuwse periode eerst een van mijn minst geliefde periodes van de literatuurgeschiedenis was, groeide hij in minder dan een week uit tot een van m'n favoriete. 

Terug in de collegeaantekeningen

Tijdens de educatieve master leer je zo dus ook van alles bij over de inhoud van je vak- al is het maar omdat je goed beslagen ten ijs wil komen in zo'n les. Deze kennis over de literatuurgeschiedenis zocht ik terug in stapels collegeaantekeningen van mijn bachelor Nederlandse Taal en Cultuur, in boeken die ik destijds voor die colleges had aangeschaft en op het internet. Maar tijdens de educatieve master volg je natuurlijk ook colleges. Niet op vakinhoudelijk gebied, maar bijvoorbeeld wel in vakdidactiek. Op dit moment volg ik de 'Basiscursus'. Bij vakdidactiek gaat het vooral over hoe je je vak het beste kunt overbrengen aan leerlingen, maar er is ook een onderdeel pedagogiek dat meer gaat over orde houden en opvoeding. 

Wat leer je dan bijvoorbeeld tijdens de basiscursus voor het vak Nederlands? De laatste tijd gaat het in het nieuws vaak over de dalende leesvaardigheid van Nederlanders- en dan specifiek over de dalende leesvaardigheid van jongeren. Vakdidacticus Marie-José Klaver schreef daar samen met modern letterkundige Yra van Dijk bijvoorbeeld een essayreeks over in weekblad De Groene Amsterdammer. Ze sloten die reeks afgelopen maand af met negen tips voor beter leesvaardigheidsonderwijs. In de colleges die ik volg aan de RUG besteden we aandacht aan dit soort onderwijstrends en aan tactieken om aandacht te besteden aan leesvaardigheid. Een ander onderwerp dat bijvoorbeeld tijdens deze colleges aan bod is gekomen is het grammaticaonderwijs.

De praktijk

Het is extra leuk dat je dat soort kennis en vaardigheden gelijk kunt toepassen in je eigen les en kunt terugzien in de praktijk. In college leerde ik bijvoorbeeld dat creatief schrijven ook het zakelijk schrijven en formuleren bevordert. Dat bleek voor de havoklassen waarin vorige maand veel aandacht was besteed aan creatief schrijven inderdaad zo te zijn, hoorde ik van de docenten op de school waar ik stage loop. 

In mijn volgende leesvaardigheidsles ga ik de 'leessandwich' toepassen. Een relatief nieuw lesontwerp waarin leesonderwijs niet het lezen is van een tekst met daarbij het beantwoorden van vragen, maar waarbij leerlingen actief met teksten bezig zijn door iets met de tekst te doen vóór het lezen, tijdens het lezen en na het lezen.  Zo vond ik twee moeilijke teksten over complottheorieën. Leerlingen halen eerst met elkaar kennis op over wat ze eigenlijk al weten over complottheorieën. Ze kiezen daarna welke van de twee teksten over complottheorieën die ik heb meegenomen ze lezen. Tijdens het lezen onderstrepen de leerlingen belangrijke passages uit de tekst. Na het lezen vertelden de leerlingen aan een ander die de tekst niet gelezen heeft wat het belangrijkste was uit hun tekst. De andere leerling reageert daarop en stelt vragen. Dat is voor leerlingen hopelijk niet alleen een leuke manier om met leesvaardigheid bezig te zijn zodat ze gemotiveerder raken nog eens een tekst te lezen, maar ook een productieve. Na de les hebben de leerlingen niet alleen meer geleerd over complottheorieën, maar hebben de leerlingen mij ook nieuwe dingen over complottheorieën geleerd. Leren, leren, leren; dat is denk ik wat ik tot nu het leukste vind aan de educatieve master. 

Meer lezen over de leessandwich? https://detalengroep.nl/publicatie/11050/ 

Wil je meer lezen van Nynke? Eerder schreef zij dit blog.