dr. A.A. (Anke) de Boer

Het onderzoek binnen de bijzondere leerstoel richt zich op het optimaliseren van de onderwijs- en leeromgeving van leerlingen met complexe ondersteuningsbehoefte in zowel het gespecialiseerd onderwijs als leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte in een inclusieve onderwijssetting. Het gaat hierbij om het beter begrijpen wat er nodig is om te komen tot een inclusieve leeromgeving. Door dit beter te begrijpen kunnen we onderzoek doen naar het optimaliseren van de inclusieve onderwijspraktijk. De bijzondere leerstoel is ingebed bij RENN4, organisatie voor gespecialiseerd onderwijs: Meer weten over onderzoek binnen RENN4? Kijk dan op: www.renn4.nl/onderzoek.

Lopende onderzoeken:

Professionaliseren van leraren in het omgaan met externaliserend gedrag van leerlingen

Met een toegekende subsidie van het NRO wordt in de komende jaren (promotie)onderzoek gedaan naar het professionaliseren van leraren in het omgaan met externaliserend gedrag van leerlingen. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in een samenwerking tussen Orthopedagogiek (Elisa Kupers en mezelf), Onderwijswetenschappen (Matthijs Warrens) en de Lerarenopleiding (Marjon Fokkens-Bruinsma) en verschillende praktijkorganisaties waaronder RENN4.

Easy as A-B-C? Het verbeteren van welzijn van leraren en leerlingen in het speciaal onderwijs door gerichte professionalisering

Met een toegekende subsidie van het NRO wordt in de komende jaren onderzoek gedaan naar het verbeteren van welzijn van leraren en leerlingen in het speciaal onderwijs, door middel van de inzet van de ABC-methodiek. Dit onderzoek betreft een samenwerking tussen RENN4, Orthopedagogiek (Elisa Kupers en mezelf), Onderwijswetenschappen (Matthijs Warrens) en de Lerarenopleiding (Marjon Fokkens-Bruinsma) en andere praktijkorganisaties.

Motivatie van leerlingen in het VSO

Met behulp van een promotiebeurs voor leraren (NWO) doet Willeke Norder de komende jaren onderzoek doen naar de motivatie van leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs (VSO). Het onderzoek wordt uitgevoerd binnen RENN4 scholen, waar Willeke als docent tevens werkzaam is. Het onderzoek is in september 2022 gestart en heeft een looptijd van 5 jaar. De begeleiding van het promotieonderzoek wordt gedaan door Prof. dr. Alexander Minnaert en mijzelf.

Ondersteuning aan leerlingen in inclusief onderwijs

In samenwerking met de Inspectie van het Onderwijs wordt er een tweedelig onderzoek uitgevoerd naar de ondersteuning aan leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte in een inclusieve setting. Vanuit de Inspectie van het Onderwijs wordt een praktijkonderzoek uitgevoerd naar initiatieven gericht op ondersteuning aan leerlingen en samenwerking tussen het regulier en gespecialiseerd onderwijs. Vanuit de RuG voeren we uitgebreide systematische reviewstudie uit naar ondersteuningsvormen, de effecten ervan, de ervaringen van leerlingen en leraren met inclusief onderwijs en de effecten van inclusief onderwijs op klasgenoten. Het onderzoek heeft een looptijd van 2,5 jaar en wordt in het voorjaar/zomer van 2025 afgerond.

Overgangen in het so/sbo

Met behulp van een toegekende subsidie van het NRO wordt in de komende vier jaar (2025-2029) onderzoek gedaan naar de overgangen van leerlingen in het so/sbo. We brengen in kaart welke kenmerken van leerlingen en scholen (bijv., opleidingsniveau van ouders/verzorgers of leerkrachtcompetenties) ervoor zorgen dat leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben wel naar een basisschool in de buurt kunnen gaan. Het onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met Prof. dr. Matthijs Warrens en dr. Niek Frans en enkele praktijkorganisaties voor het gespecialiseerd onderwijs.

Zelfeffectiviteit van leraren

In de komende jaren wordt er middels een promotieonderzoek gekeken naar de zelfeffectiviteit van leraren om te komen tot (sociale) inclusie van leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte. Het project start 1 december 2024 en heeft een looptijd van vijf jaar. De begeleiding van het project wordt uitgevoerd door dr. Florianne Rademaker, dr. Floor Middel en mijzelf.

Een besluitvormingsmodel voor de terugstroom van leerlingen van gespecialiseerd naar regulier basisonderwijs

In de komende jaren wordt er middels een promotieondezoek gewerkt aan de totstandkoming van een besluitvormingsmodel. Met dit model willen we het mogelijk maken om de terugstroom van leerlingen uit het gespecialiseerd onderwijs naar het regulier basisonderwijs beter te kunnen onderbouwen. Het onderzoek heeft een looptijd van vijf jaar (2025-2029) en wordt uitgevoerd door Ludo Abbink, en begeleid door Prof. dr. Elisa Kupers en mijzelf.

Geïntegreerde onderwijsvoorzieningen

In september 2018 is in opdracht van het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap onderzoek gestart naar scholen die meedoen aan de experimentregeling 'geïntegreerde onderwijsvoorzieningen' en in 2020 aangevuld met nieuwe experimenten. Het onderzoek bestaat uit twee delen: een beleidsonderzoek (tranche 1 gestart per 2018, en aanvullende tranche gestart per 2021) en een praktijkonderzoek. Het onderzoek wordt gefinancierd vanuit het NRO. Het onderzoek naar de eerste tranche is in 2024 afgerond. Het aanvullende beleidsonderzoek wordt uitgevoerd door Florianne Rademaker en mijzelf en wordt in 2026 afgerond. Het praktijkonderzoek (in de vorm van een promotieonderzoek) wordt uitgevoerd door Christy Tenback (RENN4), en de begeleiding wordt gegeven door Prof. dr. Alexander Minnaert, Dr. Jan Bijstra (RENN4) en mijzelf. Dr. Cathy van Tuijl (Saxion Hogeschool) is eveneens betrokken bij het praktijkonderzoek. Het promotieonderzoek wordt naar verwachting in 2025 afgerond.

Het eindrapport over het beleids- en praktijkonderzoek (tranche 2018) is te downloaden via deze link. Daarnaast is er een infographic gemaakt naar aanleiding van het eindrapport. Deze is te downloaden via deze link.

De eerste tussenrapportage en bijbehorende infographic over de aanvullende tranche (2021) is te downloaden via deze link. De overige tussenrapportages zijn te vinden via de website van het NRO: https://www.nro.nl/onderzoeksprojecten/geintegreerde-onderwijsvoorzieningen

Recent afgeronde onderzoeken 

• Vanuit een samenwerking tussen RENN4, Orthopedagogiek en Onderwijswetenschappen is in de periode van 2020-2022 gewerkt aan een NRO-gefinancierd onderzoek naar de schoolloopbanen van leerlingen in het speciaal onderwijs. Download hier het rapport.

• Vanuit een samenwerking tussen RENN4, Orthopedagogiek en Onderwijswetenschappen is in de periode van 2021-2023 gewerkt aan een NRO-gefinancierd onderzoek waarin we kijken naar symbiose in het voortgezet speciaal onderwijs. Het rapport is via deze link te vinden. De infographic is hier te vinden.

• In schooljaar 2021-2022 hebben we in opdracht van het Samenwerkingsverband VO Groningen Stad onderzoek gedaan naar kleinschalige onderwijsvormen en maatwerk. Dit is een vorm van ondersteuning die gericht is op leerlingen met internaliserende problematiek. Download hier het rapport en bijbehorende infographic.
• Vanuit een samenwerkingsverband tussen RENN4-Orthopedagogiek-Hanze hogeschool (lectoraat Curious Minds) is in de periode 2019-2021 gewerkt aan een praktijkonderzoek naar de samenwerking tussen het speciaal onderwijs en de jeugdhulp. Meer informatie is te vinden op de website van RENN4.
• Literatuuurstudie naar 'Disclosure bij leerlingen met internaliserende problematiek', gefinancierd vanuit het onderzoeksprogramma Gedrag en passend onderwijs (NRO): https://www.nro.nl/wp-content/uploads/2019/04/rapport-zie-mij.pdf. Het artikel dat verschenen is in het tijdschrift Kind en Adolescent Praktijk is te vinden via de link: https://www.kaponline.nl/magazine-artikelen/wat-helpt-leerlingen-met-internaliserende-problemen-op-school/. 

Afgeronde proefschriften: 

2015-2024 Florianne Rademaker: https://research.rug.nl/en/publications/step-by-step-promoting-the-social-participation-of-kindergarten-s

2016-2024 Ivonne Douma: https://research.rug.nl/en/publications/me-myself-and-i-explaining-the-self-concept-of-students-in-mainst

2017-2022 Judith Loopers: http://hdl.handle.net/(...)26-a678-89138fa7be90

2014-2020 Renske de Leeuw: https://research.rug.nl/nl/publications/through-the-eyes-of-the-beholder-unfolding-social-participation-f. De Praktijkflyer is hier te downloaden. 

2012-2016 Meenakshi Srivastava: http://hdl.handle.net/11370/8fe30a81-80cf-4da5-aab8-445d249a9370

2012-2014 Farida Kurniawati: http://hdl.handle.net/11370/05973f55-c603-4662-be35-7e2500413c2c