Literatuur - Liedteksten

Onder de douche, op een feestje of met je koptelefoon op de fiets; ongetwijfeld zing jij je favoriete nummers vaak luidkeels mee. Maar sta je weleens écht stil bij de betekenis van al die teksten? In je profielwerkstuk kun je liedteksten eens goed onder de loep nemen.

Het Nederlandstalige lied: toen en nu

Tegenwoordig is Nederlandstalige muziek weer populairder dan het lange tijd is geweest. In 2022 ging S10 bijvoorbeeld voor Nederland naar het Eurovisiesongfestival met het nummer ‘De diepte’. In 2021 won Froukje met ‘Ik wil dansen’ de prijs van 3voor12 voor Song van het jaar. Bovendien waren toen maar liefst acht van de hoogste negen noteringen in die wedstrijd Nederlandstalig. Er wordt nu zoveel Nederlandstalige muziek uitgebracht, dat het aanbod voor je onderzoek enorm is! Je kunt ook muziek uit het verleden onder de loep nemen. Heb je bijvoorbeeld weleens van het Antwerps liedboek gehoord? Elke periode heeft zijn eigen muziek voortgebracht en voor je profielwerkstuk kun je zelf kiezen welke periode jouw voorkeur heeft.

Van hiphop tot klassiek

Het is belangrijk om je onderzoek af te bakenen en daarom te bepalen welke periode of welke soort liedjes je wil onderzoeken. Het Nederlandse lied bestaat in veel verschillende vormen. Voorbeelden van genres waarnaar je onderzoek kunt doen zijn hiphop, levensliederen, protestliederen of kinderliedjes. Als je een categorie hebt gekozen, moet je scherp krijgen wat je precies wilt onderzoeken aan de liedjes. Een eerste optie is om heel tekstgericht te werk te gaan. Je zou bijvoorbeeld onderzoek kunnen doen naar metaforen. Welke metaforen gebruiken liedschrijvers en welke functie hebben deze? Waarom zingen Acda en De Munnik bijvoorbeeld ‘het regent zonnestralen’? En kun je nog meer metaforen vinden in liedjes? Je kunt ook onderzoek doen naar andere stijlfiguren. Is er bijvoorbeeld sprake van herhaling van bepaalde woorden of zinsdelen en draagt dat bij aan de boodschap? Een andere optie is om te kijken naar klank en rijm in verschillende genres.

De maatschappij bezongen

Een andere optie is om de liedteksten in een breder perspectief te plaatsen. Ze worden in een bepaalde tijd geschreven en kunnen veel zeggen over de desbetreffende periode. Met welke problemen heeft een maatschappij te kampen? Valt je een patroon op als je verschillende liedteksten met elkaar vergelijkt? Op dit moment is klimaatverandering wereldwijd bijvoorbeeld een groot probleem. In liedjes die nu worden uitgebracht, komt dat geregeld aan het licht. Denk aan Groter dan ik (2020) van Froukje of Het feest is al voorbij (2023) van Merol. Als je geïnteresseerd bent in maatschappelijke problemen, zou je een periode uit de geschiedenis kunnen kiezen en hieruit liedteksten kunnen bestuderen. Wat leggen deze teksten bloot?

Wil je meer lezen over liedteksten? Dan zijn de volgende artikelen en boeken erg handig:

• Op de vuist. Vijftig jaar politiek en protestiedjes in Nederland - Laurens Ham
• Het Nederlandstalige lied - Onze Taal

Meer informatie of vragen? Mail gerust met het Alfasteunpunt: alfasteunpunt rug.nl.