Bij de besprekingen over de vorming van een IT Kenniscentrum door Gemeente
Groningen, Provincie Groningen, KPN en RUG kwam het verschijnsel Virtual Communities als
gemeenschappelijk projectthema bovendrijven. Er is in de afgelopen drie maanden een
voorstudie gedaan naar de stand van zaken en mogelijkheden op dit terrein, met als doel in
kaart te brengen of het haalbaar en zinvol is een virtuele gemeenschap op te zetten met
als speciale doelgroep de alumni van de RUG. De uitkomst is verwoord in een doelstelling
voor een op te starten project RUG City: het realiseren van een virtuele community voor
RUG-alumni. Op het moment van schrijven is helaas nog geen duidelijkheid over het exacte
tijdpad, maar in de loop van 1999 kan de beschikbaarheid van een virtual community voor
RUG-alumni een feit zijn.
Wat is een
Virtual Community
Geïntegreerde functionaliteit
Levensvatbaarheid
Alumni
Vervolg van het project
Het is belangrijk te beseffen dat een virtual community meer is dan een aangeklede
website of een wereldwijde informatie-bibliotheek. Natuurlijk is de toegang tot de
community wel degelijk geregeld via een web-adres, maar de virtual community wordt vooral
gedefinieerd door de hoge mate van personalisatie van deelnemers, de hoge mate van
mogelijke interactiviteit en sociale communicatie; kortom een gemeenschap van mensen.
Een veelgebruikte definitie van een virtuele community is: een on-line ontmoetingsplaats
waar mensen zich verzamelen, elkaar opzoeken en met elkaar in contact treden op basis van
een gemeenschappelijke interesse. Rondom die interesse voorziet de community in drie
cruciale behoeften: communicatie (via email, chat, bulletin boards, direct messaging);
entertainment (games, magazins, enquêtes, dating, confessionals) en business (ruilen,
kopen, research, nieuws, information retrieval, banking).
Stuk voor stuk zijn deze functionaliteiten niet nieuw. Wat wel bijzonder is binnen de
virtuele community is de grote mate van integratie binnen een gepersonaliseerde,
vertrouwde, sociale gemeenschap. Als deelnemer laat je je zien en ben je herkenbaar zoals
je jezelf hebt aangemeld; je krijgt alle facetten van de virtuele community zo in beeld
als je zelf volgens je interessen en voorkeuren hebt aangegeven; je bent lid, deelnemer,
partner in die activiteiten waar je zelf voor hebt gekozen.
Om die functionaliteit echt te kunnen bieden zijn complexe en zeer geavanceerde interface
en onderliggende programmatuur en database structuren nodig. En niet te vergeten, een
continue aanvoer van =content=, ofwel up-to-date inhoud die herhaald bezoek van de beoogde
doelgroepen aan de virtual community de moeite waard maakt.
Uit de ervaringen met virtual communities en de literatuur erover komt naar voren dat
de cruciale factoren waardoor zo=n virtual community in leven blijft, bestaan uit de
aanwezigheid van een herkenbare doelgroep in combinatie met een voldoende concrete
gezamenlijke belangstelling. Voorbeelden van onderwerpen waaromheen zich succesvolle (goed
georganiseerde, actieve en in leven zijnde) virtuele gemeenschappen hebben gevormd vind je
bijvoorbeeld bij het Amerikaanse Tripod, waar twintigplussers communiceren over -, zich
vermaken met - en handel genereren op het terrein van verhuizen, aanstaand moederschap,
relaties op de werkplek en carrièrebeslissingen. Dit is slechts een voorbeeld ter
illustratie, er zijn veel meer florerende >VC=s te vinden op het net. Er bestaan echter
ook al Aghost-VC=s", spookgemeenschappen, waarvan alleen de oude ledenlijsten,
achterhaalde on-line spellen, verlopen aanbiedingen en chat-archieven nog bestaan, maar
waar je nooit meer een gelijktijdig ingelogde deelnemer ontmoet.
Het is voor de RUG natuurlijk niet zinvol om kost wat kost een virtual community in het
leven te roepen. Uitgangspunt is om de mogelijkheden die dit fenomeen in zich heeft uit te
buiten en in te zetten op een terrein waar andere methoden niet voldoen. De
alumni-problematiek leent zich hiervoor bijzonder goed. Bij de RUG bestaat de wens om een
intensievere band met alumni te onderhouden. Afgestudeerden kunnen immers op allerlei
wijzen bijdragen aan het succes van de RUG: zij vormen zowel het >product= als de
>visitekaartjes= van de RUG, ze kunnen hun werkervaring inbrengen in onderwijs en
onderwijsontwikkeling en ze kunnen de RUG promoten. Alumni zijn over het algemeen
geïnteresseerd in het onderhouden van een band met hun universiteit. Zij zouden via hun
universiteit graag up to date gehouden willen worden via bijscholing en seminars en ook
graag in contact willen blijven met hun collega-afgestudeerden. Daarnaast zijn er meer
partijen die wel interesse hebben om aanwezig te zijn in een gemeenschap van universiteit
en alumni: de studenten die behoefte hebben aan ervaringen en adviezen van al
afgestudeerden, bedrijven die op zoek zijn naar afgestudeerden in een branche waar zij
iemand voor nodig hebben, adverteerders die producten hebben voor goed opgeleiden, etc.
Er is door de voorbereidende projectgroep een inventarisatie en project-outline
gepresenteerd aan partijen die betrokken zijn bij het IT-Kenniscentrum. Binnen de RUG zou
nu een 'pilot', een proefproject, moeten worden opgezet met een faculteit. De faculteit
Bedrijfskunde en haar alumni-vereniging 'de Brug' zullen in zo'n pilot gaan participeren.
Ideeën voor grootscheepse optuiging van een RUG-City voor de gehele alumni-populatie zijn
er natuurlijk ook. De financiële en organisatorische inspanningen zijn echter
aanzienlijk, waardoor de besluitvorming voorlopig beperkt zal blijven tot het uitvoeren
van de pilot.
Bas Cordewener