The relationality of religion and science

Hoe bepalen relaties ‘religie’ en ‘wetenschap’?

Laura Vollmer heeft in haar onderzoek niet gevraagd wat de relatie tussen religie en wetenschap is maar onderzocht hoe relaties ‘religie’ en ‘wetenschap’ bepalen. Historisch onderzoek naar de interactie van deze twee concepten maakt duidelijk dat aannames over hun onderlinge relatie de definities van deze begrippen in de loop der tijd hebben veranderd. Dit weerlegt de gangbare gedachte dat de relatie tussen religie en wetenschap gebaseerd is op ons begrip van ‘religie’ en ‘wetenschap.’ Het is eerder zo dat het idee van relatie de definitie van onze termen bepaalt en transformeert. Het idee dat religie en wetenschap elkaar uitsluiten heeft geleid tot de tweedeling bovennatuurlijk versus natuurlijk, die de boventoon voert in veel definities van religie en wetenschap. De reductionistische aanname dat met wetenschap de wereld verklaard kan worden heeft ertoe geleid dat van religie een strikt wetenschappelijk studieobject werd gemaakt.

Argumenten tegen de gangbare dichotomisering hebben ertoe geleid dat religie en wetenschap geconceptualiseerd worden als complementair. Dit heeft geresulteerd in begrippen als wetenschappelijke religies en religieuze wetenschappen. Nieuwe ideeën omtrent relaties leiden tot nieuwe definities, nieuwe tradities en nieuwe sociale artefacten. Deze vragen om een nieuw analyseparadigma dat dit brede spectrum van betekenissen van ‘religie’ en ‘wetenschap’ kan verklaren. Vollmer betoogt dat zowel bij de bestudering van religie als in de wetenschapsbeoefening in het algemeen ‘relationaliteitsanalyse,’ waarin de relaties zelf het primaire analyseobject zijn, toegevoegde waarde kan hebben. Zo kan onduidelijkheid omtrent kernbegrippen overwonnen worden en de aandacht worden verlegd van wat de betekenis van een term is naar het hoe van een term in een discoursanalytisch kader.

Laura Vollmer verrichtte haar onderzoek aan de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap. Ze werkt nu aan Washington University in St. Louis.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/06853292-1b03-4da3-81c3-f36929f27915