SP jaaroverzicht 1995

Uit: J. Hippe, P. Lucardie en G. Voerman. 'Kroniek 1995. Overzicht van de partijpolitieke gebeurte­nissen van het jaar 1995' in: G.Voerman (red.), Jaarboek 1995 Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (Groningen 1996), 14-91, aldaar 75-78.

Inleiding

Na de electorale doorbraak van 1994, toen de SP voor het eerst in haar geschiedenis doordrong tot de Tweede Kamer, nam de be­langstelling van de media voor deze nieuwkomer beduidend toe. 'Kranten, radio en televisie be­steedden in het eerste jaar na de verkiezingen meer aandacht aan de partij dan in de 22 jaar daarvoor', zo constateerde partijsecretaris T. Kox in de Tribune (20 oktober 1995).

Acties

De SP wist door middel van vele acties vaak de aan­dacht van de media op zich te vestigen. Zo bezetten op 29 mei SP-leden sa­men met WAO-ers der­tien GAK-kantoren in het land. Hiermee wil­den zij de herkeu­rin­gen van WAO-ers aan de kaak stellen, die noodzake­lijk waren door de herziening van de Wet Arbeidsonge­schiktheid (WAO). Tegen de aange­kon­digde huur­ver­ho­ging van 1 juli voerden veel par­tijafde­lingen actie. Op de dag dat de huurver­hoging inging, bouwde een aantal SP-leden een 'Grote Huur-is-te-duur-Muur' voor de huisdeur van staatss­ecretaris D.J.K. Tom­mel van Volks­huisves­ting, Ruimtelij­ke Ordening en Milieube­heer. Ook tegen de Franse kernproeven op Mururoa kwam de SP in het geweer. Onder de leus 'wrak voor Chirac' werden op 14 sep­tember enkele autowrakken met daarop vele handteke­ningen tegen de kernproe­ven afgeleverd bij de Franse ambassa­de. Ook riep de partij op om geen Beaujolais Primeur te kopen.

Provinciale Statenverkiezingen

De verkiezingen voor de Provinciale Staten verliepen voor de SP erg gun­stig: de partij ging van één zetel in Noord-Bra­bant in 1991 naar twaalf in zeven provin­cies in 1995 (zie tabel 1). Vergeleken bij de kamer­verkie­zingen van 1994 steeg het stem­menper­centage van 1,3% naar 2,1%. Partijvoorzitter en Tweede-Kamerlid J.G.C.A. Marijnissen concludeerde naar aanlei­ding van de uitslag: 'Ons bestaans­recht wordt nu door niemand meer in twijfel ge­trokken en al helemaal niet door de mensen, de kiezers. Drie grote verkie­zingsoverwinnin­gen op rij maken duidelijk dat we op de goede weg zijn' (de Tribune, 24 maart 1995).

Evenals bij de raads- en kamer­verkiezingen van 1994 werd de verkiezings­campagne gevoerd onder de leus: 'Stem tegen. Stem SP'. Het startschot werd op 26 februari gegeven door Marijnis­sen in de Rotterdamse Delftsha­ven. In de provincies Zeeland en Flevoland deed de partij niet mee.

Eerste-Kamerverkiezingen

Dank zij de goede uitslag bij de Statenverkiezingen debuteerde de SP in de Eerste Kamer (zie tabel 2). J. de Wit werd de eerste senator. De Wit was vanaf de oprichting lid van de SP. Vanaf 1982 had hij voor de SP zitting in de gemeenteraad van Heer­len; vanaf 1990 als fractievoorzitter. Hij maakte eveneens deel uit van het 'P-team', dat de Tweede-Kamerfractie van de SP bijstond. Bij de Statenverkiezingen was de SP een lijstverbin­ding met Groen­Links aangegaan, waardoor deze laatste haar vier zetels in de senaat kon behouden.

Tussentijdse gemeenteraadsverkiezingen

Op 29 november werden in Noord-Brabant in verband met gemeen­telijke her­indelin­gen tussentijdse raadsverkiezingen gehou­den. In de raad van de met Rosmalen uitgebreide gemeente Den Bosch behield de SP haar twee ze­tels. Dit werd echter als een ver­lies be­schouwd, gezien het feit dat de partij in de gemeente­raad van Rosmalen vijf zetels had gehad. In Boxtel, waaraan Liempde was toege­voegd, ver­loor de SP zwaar: de partij kwam maar met één zetel in de nieu­we gemeen­teraad. In de oude raad van Boxtel had zij nog vijf zetels gehad. De Tribune (15 de­cember 1995) schreef het ver­lies mede toe aan de 'wethou­ders­kwestie'. Veel SP-kiezers zouden zijn thuisgebleven omdat hun partij na de winst bij de ge­meen­te­raadsverkiezingen van 1994 er vervol­gens niet in was ge­slaagd om door te dringen tot het college van Burge­meester en Wet­houders. Hierdoor was de indruk ont­staan 'dat de SP de spel­breker was. Daar beta­len we nu de rekening voor', aldus het Socialis­ti­sche raadslid W. van Meurs.

Partijcongres

In 1995 zette de SP de voorbereidingen voor het partijcongres voort. Dit partijorgaan was voor het laatst in oktober 1991 bijeen gekomen. Het con­gres - dat statutair minimaal één maal in de vijf jaar dient te worden gehou­den - zou op 8 juni 1996 worden gehouden.

Asbestfonds

In januari verscheen Asbest: de dubbele lijdensweg. Of waarom er een as­bestfonds moet komen, uitgegeven door het Wetenschap­pelijk Bureau van de SP. Duizenden mensen (zullen) lijden aan de gevolgen van de blootstel­ling aan asbest, aldus de opstel­lers van het rapport, B. Ruers en A. de Bres. Naast deze tra­giek was er nog een juridische lijdensweg, wanneer deze perso­nen verhaal poogden te halen. De beide auteurs vroegen zich af 'of het tref­fen van een col­lec­tie­ve rege­ling voor asbest­slachtof­fers niet de voorkeur ver­dient boven het indivi­dueel aan­span­nen van wel­licht duizen­den proce­du­res'. De SP zelf be­antwoordde deze vraag bevestigend. Zij nam het initia­tief tot de oprichting van het Comité Asbestslacht­of­fers. Doel ervan was om tot een betere regeling van de scha­de­loos­stelling van de asbestslachtoffers en hun nabe­staan­den te komen. Bedrijven die met asbest-claims te maken kre­gen, zouden samen met hun verze­keraars en de overheid een fonds moeten vor­men dat uitke­ringen verstrekte aan de slachtoffers. In een reactie zei staatssecretaris Linschoten hier geen taak voor de over­heid te zien. Op 27 oktober wijdde de SP aan het asbest­fonds een symposium.

Publikaties

In augustus publiceerde het Weten­schap­pelijk Bureau van de SP het rapport Te veel en te weinig. Hierin maakten R. Peters en P. Verschuren de re­sultaten bekend van een door de SP verricht onderzoek naar de gevolgen van de Wet Voorzie­ningen Gehandi­capten (WVG). Volgens de onderzoekers was gebleken dat nogal wat gemeenten veel geld van hun WVG-budgetten over­hielden.