SGP jaaroverzicht 1996
Uit: J. Hippe, P. Lucardie, I. Noomen en G. Voerman. 'Kroniek 1996. Overzicht van de partijpolitieke gebeurtenissen van het jaar 1996' in: G.Voerman (red.), Jaarboek 1996 Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (Groningen 1997), 13-87, aldaar 74-79.
Inleiding
In 1996 kwam er aan een jarenlang slepende kwestie in de SGP formeel een einde. Aan het begin van het jaar besloot een speciale huishoudelijke vergadering tot de invoering van het buitengewone partijlidmaatschap voor mannen en vrouwen. Het probleem was hiermee echter nog niet geheel de wereld uit. Een niet onbelangrijk deel van de SGP hield duidelijke bezwaren tegen deze constructie.
Betrokkenheid van de vrouw
Op 27 januari vond de huishoudelijke vergadering van de SGP plaats, waar beslist moest worden over het op Prinsjesdag 1995 door het hoofdbestuur ingediende voorstel omtrent de positie van de vrouw in de partij. Dit voorstel hield in dat in de statuten bepaald zou worden dat het gewone partijlidmaatschap alleen open zou staan voor mannen en dat daarnaast de mogelijkheid van het buitengewoon lidmaatschap zou worden opgenomen, waarvoor zowel mannen als vrouwen in aanmerking zouden komen. Deze buitengewone leden mochten geen bestuursfunctie in de partij vervullen, niet deelnemen aan stemmingen in de partij, niet naar hogere partijvergaderingen worden afgevaardigd en niet kandidaat worden gesteld voor vertegenwoordigende lichamen (zie verder Jaaroverzicht 1995).
Centraal in het debat tijdens de huishoudelijke vergadering stond de vraag of het meediscussiëren tijdens vergaderingen nu wel of niet een aspect van het regeerambt is, welk ambt naar SGP-opvatting niet aan de vrouw toekomt. De afgevaardigden die het hoofdbestuursvoorstel te ver vonden gaan, gaven op deze vraag een positief antwoord. Amendementen uit deze hoek die de betrokkenheid van vrouwen wilden afzwakken, kregen geen meerderheid - laat staan de vereiste tweederde. Het voorstel van het hoofdbestuur werd uiteindelijk met 356 tegen 167 stemmen aangenomen. Voor de tweederde meerderheid waren 349 stemmen nodig.
SGP-voorzitter ds. D.J. Budding en de voorzitter van de Tweede-Kamerfractie B.J. van der Vlies waren verheugd over deze uitslag. De laatste zei dat hij zich er voor zou inzetten de tegenstanders van het hoofdbestuursvoorstel bij de partij te houden. De voorzitter van de 'Landelijke Stichting ter bevordering van de Staatkundig Gereformeerde beginselen', P.H. op 't Hof, was teleurgesteld. Afgezien van het feit dat een buitengewoon lidmaatschap van vrouwen voor hem al niet aanvaardbaar was, vreesde hij dat dit buitengewone lidmaatschap binnen niet al te lange tijd een volwaardig lidmaatschap zou worden. In maart adviseerde het stichtingsbestuur aan SGP-ers in plaatselijke kiesverenigingen die vrouwen als buitengewoon lid accepteerden, hun lidmaatschap op te zeggen (zie ook Jaaroverzicht 1995).
Het hoofdbestuur had op de huishoudelijke vergadering toegezegd om de verworven rechten van vrouwen die al lid waren, niet aan te tasten. Tot deze kleine groep behoorde mevr. R. Grabijn-van Putten. Zij speelde een belangrijke rol in de verwikkelingen rond het partijlidmaatschap van vrouwen, die de afgelopen jaren in de SGP hebben plaatsgevonden. Haar visie hierop legde zij neer in het boek Ik wil het gewoon vertellen. Over vrouwenlidmaatschap van de SGP, dat begin juni verscheen. Het kreeg een kritische bespreking van de algemeen secretaris van de SGP, Nieuwenhuis (zie De Banier, 18 juli 1996). Grabijn antwoordde hierop in het Nederlands Dagblad van 1 augustus. De beide scribenten verschilden met name met elkaar van mening over de vraag of Grabijn in 1984 op uitnodiging - of op zijn minst met toestemming - van het toenmalige SGP-hoofdbestuur volwaardig lid was geworden van de Haagse kiesvereniging van de SGP.
De kwestie van de politieke participatie van vrouwen speelde ook een rol bij de relatie van de SGP met het GPV en de RPF. Zie hiervoor in deze Kroniek onder GPV.
Algemene vergadering
Op 24 februari hield de SGP haar algemene vergadering. De agenda van deze vergadering had een wat andere opzet gekregen in vergelijking met vorige jaren. Deze wijziging was aangebracht in het kader van het streven van het hoofdbestuur om de communicatie tussen partijleiding en achterban te verbeteren en ook om de vergadering levendiger te maken. De belangrijkste verandering was dat partijleider Van der Vlies de partijrede niet meer in zijn geheel uitsprak, maar zich beperkte tot een aantal hoofdzaken. Van der Vlies zei onder andere dat het sociaal minimum te lang was achtergebleven bij de loonontwikkeling. Om die reden wenste de Tweede-Kamerfractie van de SGP dat de bijstandsuitkering vooral voor gezinnen substantieel zou worden verhoogd. Na zijn toespraak kon aan een forum bestaande uit de vijf SGP-parlementariërs vragen worden gesteld. Tijdens dit forum zei SGP-senator G. van den Berg dat het hem de moeite waard leek om te proberen te komen tot een oproep van predikanten en andere vooraanstaanden, waarin gevraagd wordt niet te kopen bij winkeliers die op zondag opengaan.
De vergadering werd verder toegesproken door de voorzitter van de SGP-jongeren, J.P. Tanis. Deze werd overigens ook tot lid van het hoofdbestuur verkozen in de vacature die was ontstaan door het vertrek van penningmeester J. Pijl. Als penningmeester werd Pijl opgevolgd door het zittende HB-lid J.D. Heijkamp. Tijdens de vergadering werd afscheid genomen van Pijl. Vanaf 1972 maakte hij deel uit van het hoofdbestuur, waarin hij vanaf zijn aantreden de functie van penningmeester vervulde. Van 1983 tot 1990 was hij ook hoofd van het partijbureau van de SGP. Dankwoorden waren er ook voor het teruggetreden Eerste-Kamerlid H.G. Barendregt. Deze was in 1983 lid van de senaat geworden.
Door het hoofdbestuur werd nog medegedeeld dat een onderzoek naar de mogelijkheid om het lidmaatschap van de partij te koppelen aan een abonnement op De Banier een negatief resultaat had opgeleverd. Gevreesd moest worden dat bij het doorzetten van die koppeling velen als lid zouden bedanken.
Partijcommissies
Het hoofdbestuur van de SGP stelde in 1996 een tweetal commissies in. Op 6 januari was dat de Commissie Algehele Herziening Statuten en Algemeen Reglement. De opdracht aan deze commissie was technisch van aard. De tekst van de statuten en het reglement moest getoetst worden aan interne en externe besluitvorming, bestuurlijke ontwikkelingen en op onderlinge samenhang. In zijn vergadering van 31 mei benoemde het hoofdbestuur een commissie die het hoofdbestuur op korte termijn moest adviseren aangaande de gebruiks(on)mogelijkheden van Internet voor met name de SGP.
Regionale vergaderingen
Op 31 mei besloot het hoofdbestuur tevens om in het vergaderseizoen 1996-1997 een tiental regionale vergaderingen te beleggen. Met dit soort bijeenkomsten was al ervaring opgedaan ter voorbereiding van de huishoudelijke vergadering in januari over de positie van de vrouw in de partij. De nu geplande regionale vergaderingen zouden ertoe moeten bijdragen dat de afstand tussen bestuur en achterban in verschillende opzichten verkleind zou worden. Het hoofdbestuur zag deze bijeenkomsten vooral als een instrument om uitvoering te geven aan zijn taak het gemeenschappelijke binnen de principiële kaders van de partij te benadrukken. Daarnaast hoopte het op deze wijze de ruimte te bieden aan verschillende opvattingen over zaken die het wezen van de partij niet raakten, zodat een polariserend werkende vleugelvorming vermeden zou worden. Aandacht zou ook worden besteed aan de komende gemeenteraadsverkiezingen in 1998 en eventuele vragen met betrekking tot samenwerking met andere partijen. Wat betreft het publiek op deze bijeenkomsten dacht het hoofdbestuur aan de regionaal opererende partijorganen en studieverenigingen, waarbij de nadruk op bestuursleden zou moeten liggen. Van de zijde van het hoofdbestuur zouden minimaal drie leden (onder wie ten minste één lid van het dagelijks bestuur) en de algemeen secretaris aanwezig zijn, met daarnaast zo mogelijk één SGP-parlementariër. In het najaar van 1996 vonden vier regionale bijeenkomsten plaats.
Toelichting beginselprogramma
Begin september verscheen het boek Toelichting op het Program van Beginselen van de Staatkundig Gereformeerde Partij, de eerste complete toelichting op het SGP-beginselprogramma in de geschiedenis van de partij. Het hoofdbestuur van de SGP had de tekst van deze publicatie in haar vergadering van 6 januari vastgesteld. De tekst was samengesteld door een in 1990 ingestelde commissie van twaalf personen, die onder voorzitterschap stond van de oud-SGP-voorzitter ds. D. Slagboom.
Internationale contacten
Op 3 en 4 mei vond een mede door de SGP georganiseerde conferentie over gemeentepolitiek plaats in Boedapest. Er werd onder meer gesproken door SGP-senator G. Holdijk. Hij voerde eveneens het woord tijdens een conferentie in Cluj (Roemenië) op 2 en 3 juli waar hetzelfde onderwerp aan de orde was. Van 16 tot en met 20 september bezocht een delegatie uit Hongarije en Roemenië de SGP. Het werkbezoek ging over de praktische werking van de drie bestuurslagen in Nederland (Rijk, provincie en gemeenten).
Verwante instellingen en publicaties
De Guido de Brèsstichting, het studiecentrum van de SGP, publiceerde in 1996 een vijftal 'commentaren'. In Het referendum opnieuw bezien zette J. Weggeman de principiële en praktische bezwaren van de SGP tegen een correctief wetgevingsreferendum uiteen. Het waterschap boven water van de hand van D.J.H. van Dijk verschafte informatie over de waterschappen - die zich de laatste tijd hadden ontwikkeld tot een volwaardig lichaam van openbaar bestuur. J. Mulder, de directeur van het SGP-studiecentrum, en A. Weggeman betoogden in Onderwijs als aanhoudende zorg van de gemeente, dat de kabinetsvoorstellen met betrekking tot de rol van de gemeenten in het onderwijs botsten met artikel 23 van de grondwet. A. van Maldegem en J. Jansen wezen in Zuinig en zorgzaam: visie op toekomstig energiebeleid het gebruik van kernenergie af - een binnen de SGP opmerkelijk standpunt. Het laatste commentaar verscheen van de hand van P.C. van Olst, Uiten binnen de perken: over de grenzen van de vrijheid van meningsuiting en betoging. Hij was van mening dat een burgemeester een betoging niet alleen om redenen van te verwachten ordeverstoring moest kunnen verbieden, maar ook een zekere bevoegdheid diende te krijgen om op inhoudelijke gronden een betoging te weren.
Naast de commentaren publiceerde de De Brèsstichting een tweetal nota's. Tegen het einde van de zomer verscheen Ver weg en toch dichtbij: SGP-visie op buitenlands beleid. Een werkgroep onder voorzitterschap van W. Fieret met J.H. Visser als redacteur beschreef hierin de staatkundig-gereformeerde visie op de internationale verhoudingen. De nota Weer wat nieuws!: een kritische blik op staatkundige vernieuwingen besteedde in het bijzonder aandacht aan het referendum en het kiesstelsel. De studie werd geschreven door J. Weggeman onder auspiciën van een werkgroep onder voorzitterschap van Holdijk. Een al dan niet gematigd districtenstelsel wees deze werkgroep beslist af. Dat was niet het geval met het Duitse kiesstelsel, maar ook hierbij werden toch vraagtekens geplaatst.
Op 27 september organiseerde de Guido de Brèsstichting in samenwerking met de LVSGS/SGP-jongeren een studentenbijeenkomst op het Binnenhof over het thema 'Moet de SGP veranderen om dezelfde te blijven?'. Sprekers waren het Zuid-Hollandse SGP-Statenlid M. Houtman en L.J. Molenaar, sympathisant van de Landelijke Stichting ter bevordering van de Staatkundig Gereformeerde beginselen. Op 1 november belegde het SGP-studiecentrum een congres over 'alternatieve leefvormen'. Er werd onder meer gesproken door Holdijk en ds. W.Chr. Hovius, die in 1993 was afgetreden als SGP-voorzitter omdat hij zich niet met het standpunt van het hoofdbestuur aangaande het lidmaatschap van vrouwen kon verenigen.
De Stichting Voorlichtings- en Vormingscentrum (SVV) van de SGP organiseerde op 7 juni een congres over lokaal onderwijsbeleid. Staatssecretaris T. Netelenbos van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen behoorde tot de sprekers. Op 11 oktober organiseerde de SVV samen met het hoofdbestuur een congres voor met name SGP-bestuurders en kerkenraadsleden. Het onderwerp was 'stille armoede'. Onder anderen politiek leider Van der Vlies hield een inleiding. Over hetzelfde thema had de SVV in mei - nu in samenwerking met de LVSGS/SGP-jongeren - een brochure uitgegeven, getiteld Stille armoede in een rijk land, geschreven door J.R.C. Jansen. Deze informatieve brochure was speciaal bestemd voor kerkelijke diaconien.
De LVSGS/SGP-jongeren hielden op 13 april hun jongerendag. Het thema was 'Brandpunt Jeruzalem'. Voor zo'n duizend bezoekers sprak onder meer het Tweede-Kamerlid van D66 J.Th. Hoekema over het vredesproces tussen de Israëli's en de Palestijnen. Op deze bijeenkomst presenteerde de SGP-jongerenorganisatie ook een 'Israël-manifest', dat op 15 april aan de Israëlische ambassadeur werd aangeboden. Het manifest stelde onder andere dat Jeruzalem de enige en ondeelbare hoofdstad van de staat Israël en het joodse volk was.
De SGP-jongeren waren ook actief op het terrein van de nieuwe media zoals Internet. Op 23 maart was er een bezinningsavond 'Omgaan met nieuwe media' en op 30 maart een kaderdag over dit onderwerp. Bovendien waren er in het najaar een aantal regionale bijeenkomsten over Internet.
Op 8 juni organiseerden de SGP-jongeren een bezinningsbijeenkomst over drugs. Tot de sprekers behoorde Tanis. De jaarvergadering van de LVSGS/SGP-jongeren was op 3 mei.
Op 1 november was er een studieconferentie over het thema 'SGP-jongeren op weg naar 2000'. Het staatkundig-gereformeerde Eerste-Kamerlid Van den Berg voerde er onder meer het woord.
De SGP-jongerenorganisatie liet in 1996 twee publicaties het licht zien. In mei verscheen de 'Info-schets': Ontoelaatbare reclame toch toegelaten, geschreven door W.A. Zondag, lid van de sectie Info-zaken van de LVSGS/SGP-jongeren. In december werd de brochure Vijftig jaar Verenigde Naties: hoedster van vrede en veiligheid gepubliceerd, geschreven door W. Vastenhoud. In dit geschrift werd het traditioneel sterk afwijzende standpunt van de SGP ten aanzien van de Verenigde Naties duidelijk genuanceerd.
Laatst gewijzigd: | 09 mei 2023 11:13 |