Partijgeschiedenis

De Humanistische Partij werd opgericht in 1984 en nam deel aan Tweede Kamerverkiezingen in 1986 en 1989, waarbij 463 resp. 318 stemmen werden behaald. Daarna nam ze niet meer deel aan verkiezingen maar bleef bestaan als Nederlandse afdeling van de Internationale Humanistische Partij/ Humanistische Internationale opgericht in 1989 en geïnspireerd door de Argentijnse schrijver Mario Luis Rodrigues Cobos.

Het ‘nieuwe humanisme’ van Rodrigues Cobos, bijgenaamd Silo, wordt ook wel als ‘innerlijke religie’ beschouwd en staat los van het humanisme zoals het Humanistisch Verbond dat verkondigt – het Verbond deed een beroep op de rechter om de naam te verbieden maar zonder succes. In beide stromingen staat de mens centraal. Actieve geweldloosheid, coöperatie, anti-discriminatie en vrije keuze zijn de overige grondbeginselen van het ‘nieuwe humanisme’, ook wel eens ‘siloïsme’ genoemd. 

In 1986 presenteerde de HP geen verkiezingsprogram maar wel een kleine folder waarin ze haar beginselen uiteen zette. De partij beweerde dat ‘de HP het volk zelf is dat bezig is zich te organiseren’. Het verkiezingsprogram van 1989 bevatte enkele concrete ‘wetsvoorstellen’: invoering van een bindend referendum, kiesrecht voor alle volwassen inwoners van Nederland, afschaffing van de dienstplicht en ontwapening, beperking van de vrije markt, meer geld voor onderwijs, milieubeleid en ontwikkelingshulp. In 1986 werd de lijst aangevoerd door Yvonne Oude Essink, in 1989 door Marianne Siegelschmidt. De leden van de strak hiërarchisch georganiseerde beweging gingen regelmatig de straat op om leden te werven maar kwamen ook bijeen voor collectieve meditatie. Teleurgestelde ex-leden noemden de HP een sekte, autoritair geleid door partijsecretaris Peter Noordendorp.

Literatuur: Menno Bosma, ‘”Nederland is een zwijnocratie”: waar hebben we de kreten van de Humanistische Partij toch méér gehoord?’, De Tijd, 14 juni 1985, pp. 18-20.