By Professor Brigit Toebes, Academic Director, Global Health Law Groningen Research Centre

Summary in English:

NRC Handelsblad’s Saturday 25 November issue contains an entry of eleven pages entirely devoted to sugar. It discusses a broad range of topics related to sugar, including the role of sugar throughout the centuries, sugar consumption in the Netherlands, the amount of sugar in bread, and sugar production. Several scientists are quoted in an attempt to rebut the increasing scientific claim that sugar consumption causes overweight and obesity. A closer look at this entry shows that it is in fact an advertisement from Royal Cosun, an agro-industrial concern of the Dutch sugar beet producers. Given the neutral presentation of the entry, the reader is easily confused and misled about its content. How much leeway should the industry be given in promoting its products in a newspaper?

Nederlands:

De zaterdageditie van NRC Handelsblad van 25 november bevat een katern van 11 pagina’s over suiker. In de bijlage komen verschillende aspecten van suikerproductie en – consumptie aan bod, waaronder de rol van suiker in brood, de duurzaamheid van suikerproductie, en hoe suiker in je lichaam werkt. De bijlage citeert een aantal wetenschappers, waardoor de artikelen een wetenschappelijke uitstraling krijgen. Professor Fred Brouns, emeritus hoogleraar Innovatie Gezonde Voeding aan de Maastricht University geeft aan dat suiker in beginsel geen diabetes veroorzaakt, maar dat je met een heel ongezonde leefstijl waarbij je ook veel suiker eet, in principe een hogere kans hebt op diabetes type 2. Professor Rob Markus, hoogleraar neuropsychologie en tevens uit Maastricht, voegt hieraan toe dat suiker niet verslavend is.

Het gaat me niet om het wetenschappelijke gehalte van deze opmerkingen. Het probleem ligt mijns inziens in de presentatie ervan. Deze gehele bijdrage vormt namelijk een advertentie van Royal Cubon, een agro-industrieel concern opgericht door een coöperatie van Nederlandse suikerbietentelers. Het katern wijkt in haar presentatie nauwelijks af van de andere onderdelen van de krant. Daardoor houdt de lezer deze bijdrage gemakkelijk voor een stuk onafhankelijke journalistiek zoals je dat van een serieuze krant als NRC Handelsblad mag verwachten.

Daarbij is de bijlage selectief in de presentatie van gekozen onderwerpen. Wat bijvoorbeeld niet aan bod komt, zijn de statistieken die wijzen op een significante stijging van het overgewicht in Nederland, en de zorgelijke trend dat de helft van de volwassen Nederlanders kampt met overgewicht. Suiker mag dan volgens de geciteerde wetenschappers geen diabetes veroorzaken, maar onderzoek in de Lancetsuggereert bijvoorbeeld wel dat er een correlatie is tussen het terugdringen van de hoeveelheid suiker in suikerhoudende dranken en een vermindering van obesitas. Wat ook ontbreekt is een discussie over de suikertaks, een maatregel die in een aantal landen waaronder Mexico met succes is ingevoerd. Als je een serieus katern wilt maken over suiker, dan kunnen dergelijke onderwerpen niet ontbreken.

Door de presentatie van de bijlage ontstaat de schijn van objectiviteit. De lezer krijgt geen afgewogen beeld van de vraagstukken rond suiker gepresenteerd waarin voors en tegens worden afgewogen. Hoeveel inspanning moet een lezer getroosten om in de gaten te hebben dat het hier om een commerciële bijdrage gaat? In hoeverre zijn overheid en krant verplicht om te zorgen dat advertenties duidelijk herkenbaar zijn als reclame?

Marketing van suikerhoudende producten aan kinderen is een serieus probleem dat voortdurende aandacht behoeft. Echter adverteren op een wijze zoals hierboven geschetst maakt ook volwassenen kwetsbaar.