Hidden Tours app brengt geschiedenis van vrouwelijke ambachtslieden in Franse stad tot leven

Historicus dr. Margriet Hoogvliet van de Faculteit der Letteren heeft een app ontwikkeld die de gebruiker rondleidt door laatmiddeleeuws Tours. De wandeling door de Franse stad is gebaseerd op haar wetenschappelijk onderzoek naar historische leescultuur en laat zien hoe vrouwelijke ambachtslieden in het Franse ancien régime meer geletterd waren dan men tot nu toe heeft gedacht, en dat zij een veel actievere rol hadden in het stadsleven. De Hidden Tours-app is gratis beschikbaar in de Appstore en Google Play.

^{Tekst: Marjolein te Winkel}

In de app leidt Jehane Bernarde, een kousenmaakster uit het jaar 1500, de gebruiker rond in de Franse stad Tours tijdens de late middeleeuwen. Geleid door gps en een gedigitaliseerde historische kaart van Tours stopt de gebruiker van de app op acht locaties - sommige beroemd, andere buiten de platgetreden touristenpaden - en luistert naar Jehane die verhalen vertelt over haar leven en haar tijd. Het verhaal van de wandeling speelt zich af terwijl de stad zich voorbereidt op de koninklijke intocht van Lodewijk XII en Anne van Bretagne. Jehane moet zijden kousen afleveren bij de Monseigneur de Dunois, een familielid van de koning zelf, maar ze is ook op zoek naar een nieuw boek voor haar dierbare collectie, een Passie van Christus in het Frans.

De wandeling

De wandeling begint op de locatie van de middeleeuwse brug over de rivier de Loire en eindigt nabij de beroemde Place Plumereau met de vele nostalgische vakwerkhuizen. De app bevat afbeeldingen van objecten uit de Bibliothèque Municipale, het Musée des Beaux Arts, en de lokale archieven, die allemaal een verband hebben met het verhaal en de locaties van de app. Jehane’s verhaal over haar dag in Tours wordt bij elke halte aangevuld met achtergrondinformatie door de onderzoekers zelf.

De app is gebaseerd op het wetenschappelijk onderzoek van Margriet Hoogvliet. Zij is gespecialiseerd in boekgeschiedenis, en vond tijdens haar onderzoek een inventaris van de bezittingen van Jehane, gemaakt kort na haar dood in 1516. “Er worden veel kousen genoemd, en tien boeken. Hiermee, en samen met wat ik wist over haar familie, kon ik een plausibel beeld opbouwen van deze vrouw, gebaseerd op onderzoek naar geletterdheid van ambachtslieden en het religieuze en economische leven in laatmiddeleeuws Tours.”

“Er wordt vaak nog gedacht dat bijna iedereen behalve de elite in premodern Europa ongeletterd was”, zegt Hoogvliet. “Maar in Franse steden had zelfs een bescheiden kousenmaakster in die tijd veel meer sociaal en cultureel kapitaal dan men zich kan voorstellen”.

HistoryCity

Hidden Tours is het resultaat van een samenwerking tussen Hoogvliet, prof. dr. Sabrina Corbellini van de Rijksuniversiteit Groningen, die eerder de Hidden Deventer app maakte, historici van het Centre d’études supérieures de la Renaissance (CESR) in Tours en HistoryCity, een project van de Universiteit van Exeter (VK) dat publieksgeschiedenis produceert voor mobiele media.

Hidden Tours is onderdeel van het HistoryCity-project, een samenwerking tussen historici van verschillende Europese universiteiten. Dr. David Rosenthal, directeur van het HistoryCity-project: “De app laat zien hoe mensen zich 500 jaar geleden door hun steden bewogen en hoe ze omgingen met plaatsen en objecten die deel uitmaakten van hun dagelijks leven, sommige nog steeds bestaand, andere zijn ruïnes of helemaal verdwenen. Met kousenmaakster Jehane geven we een stem aan een historisch figuur dat niet vaak wordt gepresenteerd aan zowel toeristen als een lokaal publiek. Zo geeft de app gebruikers het gevoel dat ze met één voet in het verleden staan en met de andere in het heden.”

HistoryCity is een non-profit, publiek gefinancierd project. Er zijn inmiddels apps ontwikkeld voor historische wandelingen in het Spaanse Valencia, de Duitse steden Hamburg en Landshut, de Deense hoofdstad Kopenhagen, de Engelse stad Exeter, Florence en Trento in Italië en de Nederlandse stad Deventer. Eind 2023 wordt Hidden Venice gelanceerd. Alle apps zijn gratis te downloaden van de App Store en Google Play.