Schrijfvaardigheid studenten schiet tekort

Eerstejaars hbo-studenten en universitaire studenten maken vele tientallen fouten per A4'tje van 500 woorden. Dat blijkt uit een steekproef van twintig hbo’ers en tien wo’ers. Hbo-studenten maakten gemiddeld 81 fouten, hun universitaire tegenhangers bleven steken op 42. Het onderzoek maakt deel uit van een groter onderzoeksproject om meetmethodes voor schrijfvaardigheid te vinden. De Groningse onderzoekers Anouk van Eerden (Hanzehogeschool Groningen) en Mik van Es (Rijksuniversiteit Groningen) hebben naast deze methode ook een online-taalvaardigheidsprogramma ontwikkeld dat het aantal fouten in korte tijd met twintig procent terugdringt. Van Eerden en Van Es promoveren op 8 mei aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Dat eerstejaarsstudenten slecht schrijven is een klacht van alle tijden, maar tot nu toe was het nooit gelukt een methode te ontwikkelen om het aantal fouten in een tekst objectief vast te stellen. Het gaat vooral om verkeerde woorden, overbodige woorden, niet-lopende zinnen, onlogische alinea-indelingen en foute interpunctie. D/t-fouten komen relatief weinig voor. Van Es en Van Eerden accepteren een fout pas als fout wanneer die door ten minste twee van vier onafhankelijke beoordelaars vastgesteld is. Uit het onderzoek blijkt verder dat de overeenstemming tussen beoordelaars zo groot is, dat het oordeel van één beoordelaar vaak al genoeg zegt.

Effect op leesbaarheid

Anouk van Eerden: ‘De aantallen fouten zijn bijna niet voor te stellen. Studenten hebben kennelijk nooit geleerd om een stukje tekst zonder fouten te schrijven. Het gaat niet alleen om die fouten. De inhoud van een tekst wordt gedragen door de vorm. Als die slecht is, schiet de inhoud ook alle kanten op. We hebben studenten een oordeel over de kwaliteit van elkaars teksten laten geven en dan blijkt dat ook bij studenten zelf het aantal fouten een groot effect heeft op dat oordeel.’

Dubbelpromotie

Van Eerden realiseerde het onderzoeksproject samen met haar man, Mik van Es. Zij verbaasde zich als docent taalvaardigheid over de grote aantallen fouten in het werk van eerstejaarsstudenten en startte het onderzoek. Hij werd als onderwijspsycholoog en docent statistiek gevraagd de technische problemen op te lossen en raakte steeds meer bij het onderzoek betrokken. Van Es: ‘Het zijn kleine steekproeven, maar wel aselect getrokken. Voor ons doel zijn ze voldoende nauwkeurig. Hoe je het ook draait of keert, duidelijk is dat studenten niet meer foutloos kunnen schrijven en dat het voorafgaande onderwijs op dit punt kennelijk niet functioneert.'

TAVAN

De onderzoekers ontwikkelden een online taalprogramma TAVAN (TAalVAardigheid Nieuw), waarmee studenten hun taalvaardigheid konden trainen. Deze methode bleek, anders dan de traditionele methode, zeer effectief. In korte tijd werd een foutenreductie van twintig procent gerealiseerd. Van Eerden: 'Het slechte nieuws is dat eerstejaars veel fouten maken als ze schrijven. Daar zijn berichten genoeg over, maar we kunnen dat nu ook hard maken. Het goede nieuws is dat we het in beginsel kunnen bijspijkeren.'

De titel van het proefschrift luidt Meten en maximaliseren van basale schrijfvaardigheid bij eerstejaarsstudenten in het hoger beroepsonderwijs. Promotor is prof.dr. C.L.J. de Bot.

Meer informatie

Voor meer informatie over dit onderzoek en deze dubbelpromotie kunt u contact opnemen met Anouk van Eerden, a.van.eerden[at]pl.hanze.nl en met Mik van Es, mikvanes[at]gmail.com.