The interplay between African protected savannas and their surrounding pastoral rangelands

Promotie: mw. N.D.P. Bhola, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: The interplay between African protected savannas and their surrounding pastoral rangelands

Promotor(s): prof.dr. H. Olff

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Aangrenzende weidegronden belangrijk voor soortenrijkdom Afrikaanse natuurreservaten

Door beperkte middelen voor natuurbehoud en toenemende bevolkingsdichtheden, is het belangrijk om te bepalen welke condities noodzakelijk zijn om een diverse gemeenschap van plant- en diersoorten te behouden. Bhola onderzocht de soortenrijkdom van zoogdieren in 300 beschermde gebieden in Afrika. Om de soortenrijkdom te verklaren maakte zij gebruik van de grootte van een natuurgebied, de variatie in het landschap en de productiviteit van vegetatie. Verrassend genoeg bleek de variatie in het landschap meer invloed te hebben op soortenrijkdom dan de grootte van een natuurgebied.

Een nog belangrijkere factor om soortenrijkdom te behouden ligt in de aanwezigheid van weidegronden buiten de beschermde gebieden. Natuurreservaten bieden niet altijd voldoende geschikte leefgebieden voor zoogdieren om zowel het regen- als het droge seizoen te overleven. Vaak liggen enkele of meer benodigde leefgebieden buiten de natuurreservaten, waar herders leven en hun vee laten grazen. Bhola bestudeerde de verspreiding van de dichtheid van herbivoren en carnivoren van variërende lichaamsgrootte in het beschermde Mara-Serengeti ecosysteem en de aangrenzende weidegronden.

Tijdens het regenseizoen, wanneer voedsel en water volop aanwezig is, zijn de door het vee kort gegraasde en voedselrijke weidegronden erg aantrekkelijk voor kleine en middelgrote herbivoren. In deze korte vegetatie is het bovendien gemakkelijker om een roofdier op te merken. Tijdens het droge seizoen, wanneer er weinig voedsel en water is, vermijden de middelgrote herbivoren de competitie met vee op de weidegronden en migreren naar het reservaat.

De gebieden rondom natuurreservaten komen steeds meer onder druk te staan door bevolkingsgroei en economische ontwikkeling. Naast deze ontwikkelingen, maken verschuivingen in regenval en stijgende temperaturen de weidegronden een steeds belangrijker leefgebied voor dieren, maar wordt de migratie er naar toe moeilijker. Dit resulteert in een afname van de dichtheid van bijna alle diersoorten.

Bhola heeft het belang aangetoond van de variatie van het landschap en de verbinding tussen beschermde gebieden en hun omgeving voor de soortenrijkdom in de context van veranderingen in zowel landgebruik en klimaat.

Nina Bhola (Kenia, 1980) verrichtte haar promotieonderzoek - gefinancierd door het Ubbo Emmius Fonds - bij het Centre for Ecological and Evolutionary Studies.