Vader in de gevangenis: Wat voor impact heeft dat op het gezin?

Hoewel zo’n 28.300 kinderen in Nederland een vader in de gevangenis hebben, is er slechts beperkt onderzoek naar de impact hiervan op het gezin gedaan. Socioloog Simon Venema − onderzoeker bij Verslavingszorg Noord Nederland en verbonden aan de Hanzehogeschool en Rijksuniversiteit Groningen − deed in zijn proefschrift als een van de eersten in Nederland onderzoek naar dit fenomeen. Zijn conclusie: de impact van detentie varieert per gezin en hangt sterk af van de onderlinge relaties.

Venema ontdekte dat in hechte gezinnen waar de vader actief betrokken is bij de opvoeding, detentie negatieve gevolgen op het gezinsleven heeft. Tegelijkertijd blijken gezinnen met sterkere onderlinge relaties op de langere termijn wel weerbaarder tegen de negatieve gevolgen van detentie. In gezinnen met slechtere of zelfs schadelijke onderlinge relaties, bijvoorbeeld als gevolg van gewelddadig gedrag van de vader, kan detentie soms juist verlichting bieden.

Betekenisvol contact

Uit Venema's onderzoek blijkt ook dat de mogelijkheid tot betekenisvol contact een cruciale rol speelt in de invloed van detentie op het gezinsleven. Venema: “Gevangenissen kunnen hierbij een actieve rol spelen door aandacht te besteden aan het vaderschap tijdens detentie en te werken aan een kindvriendelijke omgeving in de gevangenis.” De betrokkenheid van vaders is niet alleen belangrijk tijdens de detentie, maar ook erna. Vaders die na vrijlating betrokken zijn bij hun kinderen blijken namelijk een verminderde kans op terugval in criminaliteit te hebben.

Negatieve gevolgen beperken

Volgens Venema vormen de inzichten uit zijn proefschrift een belangrijke basis voor beleid: “Deze inzichten helpen om de onbedoelde en overwegend negatieve gevolgen van de detentie van vaders voor gezinnen te beperken. Ik hoop dat mijn proefschrift waardevol is voor iedereen die zich inzet om gezinnen waarbij een ouder gedetineerd is te ondersteunen.”

Meer informatie:

• Profielpagina Simon Venema
• Proefschrift
• Informatie promotie 29 januari 2024

Meer artikelen over Veilig opgroeien

• Leren van iedere suïcide
• Onderzoekers adviseren: ‘Stop hulp aan jongeren niet zodra ze 18 jaar worden’