Kop op! Over kosten, baten en kwaliteit van leven in de jeugdzorg

De dag werd geopend door Erik Buskens die ook aankondigde dat de middag in woord, beeld en dans zou worden vastgelegd door Charlotte Beerda, Anne Stalinski en Jeroen van de Ven. Die gedichten en tekeningen vind je terug in dit verslag.

Daarna vertelde Jochen Mierau als ‘de evangelist van de kostenbatenanalyse’ hoe wetenschap en beleid eigenlijk op verschillende manieren aan dezelfde uitdagingen werken. Daarna liet hij zien hoe je juist moet kijken naar de wijken en mensen die het op het gebied van gezondheid juist wél goed doen, terwijl je dat op basis van hun (sociaal-economische) achtergrond niet zou verwachten. Zo leer je welke factoren ervoor zorgen dat je ondanks de pech van je plek of je geschiedenis toch gezond en gelukkig kunt zijn. En die factoren kun je weer meenemen in sterk preventief beleid. Want jeugdzorg is natuurlijk eigenlijk gewoon preventie. Door goed te zorgen voor de jeugd investeer je in gezonde en veerkrachtige volwassenen. Tot slot leerde Jochen ons hoe belangrijk het is om je in samenwerking kwetsbaar op te durven stellen. Alleen dan ontstaat er ruimte om te leren.

Na Jochen filosofeerde Annabeth Groenman over de vraag ‘wat is effectieve jeugdzorg?’ Uit haar verhaal bleek dat het antwoord op die vraag helemaal afhangt van wat je onder effectiviteit verstaat en naar welke uitkomstenmaten je kijkt. Maar ook de hulpvraag is van belang. Zo kan het zijn dat ouders wél effectiviteit van een ADHD-therapie zien, maar dat de leerkrachten dat anders beleven. Om meer lijn te brengen in het meten van effectiviteit en verschillende types interventies met elkaar te kunnen vergelijken kun je daarom kwaliteit-van-leven-vragenlijsten gebruiken. Annabeth sloot af met de animatiestoomcursus die we over economische evaluaties hebben gemaakt. Die kun je hier nog eens terugkijken.

Na de nodige kopjes koffie, thee en minimuffins was het tijd voor twee interactieve parallelessies. In de eerste sessie ‘Jeugdzorg in de Praktijk’ deelde Jeroen van de Ven op indrukwekkende wijze zijn verhaal over een jeugd vol verwaarlozing en mishandeling. Hij liet onder meer de onderstaande korte docu zien die over zijn leven is gemaakt.

Na de docu vertelde Jeroen nog verder over zijn leven, met een aantal belangrijke lessen voor de aanwezigen: blijf vragen stellen, leg contact, en lees tussen de regels door! Je ziet aan de buitenkant lang niet altijd hoe het met iemand gaat. En de omgeving van een kind of jongere is ongelooflijk belangrijk. Ook bij de ouders van Jeroen waren er al veel problemen voordat ze überhaupt kinderen kregen.

Het verhaal van Jeroen, een verhaal uit de praktijk, roept een hoop vragen op.

Met vier van die vragen gingen de deelnemers aan de slag. Hieronder een impressie van die vragen en de antwoorden daarop:

Vraag 1: welke informatie mis je bij economische evaluaties van jeugdzorg en de kosteninstrumenten en kwaliteit-van-leven-instrumenten die daarvoor momenteel worden gebruikt?

Vraag 2: Hoe zou je kwalitatieve informatie kunnen meenemen in economische evaluaties / bij het nemen van beslissingen in de jeugdzorg?

Vraag 3: Hoe zorg je dat er bij evaluaties van en beslissingen over jeugdzorg ook aandacht is voor de omgeving van het kind of de jongere?

Vraag 4: Welke belangrijke vragen over kosten en baten in de jeugdzorg moeten de komende tijd volgens jou op de (onderzoeks)agenda staan?

Belangrijke terugkerende thema’s blijkt het belang van positieve gezondheid en kijken naar waar het wel goed gaat en waar een kind of jongere blij van wordt. Een ander belangrijk speerpunt is het belang van de omgeving van het kind en de jongere. Tot slot moet er gezocht worden naar manieren om kwalitatieve informatie en kwalitatief onderzoek dusdanig te structureren dat het ook meegenomen kan worden bij economische evaluaties van jeugdzorg.

In parallelsessie 2 vertelden Roel Freriks en Hermien Dijk over het gebruik van modellen om de langetermijnuitkomsten van een interventie te kunnen bepalen. Hierbij legden ze uit wat een Markov Model in de basis inhoudt en gaven ze een voorbeeld vanuit hun eigen headsUP-project. Daarna was het de beurt aan de zaal: hoe zouden zij een kosteneffectiviteitsstudie bij een bestaande interventie inrichten? Ze kozen een tijdshorizon, bedachten welke kosten en besparingen relevant zouden kunnen zijn en namen in overweging bij wie de baten terecht zouden kunnen komen. Na deze razendsnelle studieopzet was het duidelijk: bij een kosteneffectiviteitsanalyse komen heel veel keuzes kijken.

Ook tijdens de afsluiting vroegen we het publiek via Mentimeter nog eens mee te denken over de belangrijke thema’s voor toekomstbestendige jeugdzorg.

We eindigden het symposium met een knallende en indrukwekkende performance van Charlotte Beerda en Jeroen. Op de ritmische, soms rauwe, zorgvuldig gekozen woorden van Charlotte danste Jeroen het publiek tot stilte. Zo sloot Kop op! af ook daadwerkelijk af met een uitroepteken.

En nu verder: in mei organiseren we opnieuw een symposium over dit thema. Verder gaan we aan de hand van de door jullie genoemde thema’s aan de slag met het organiseren van lerende verbindingen tussen kennis, beleid en praktijk om zo bij te dragen aan toekomstbestendige jeugdzorg. Wil je op de hoogte blijven? Meld je aan voor de nieuwsbrief van Aletta.