Pedagogiek & Didactiek

Active Learning gaat over hoe leerlingen leren, hoe leren werkt in het brein van studenten. De theorie achter Active Learning is gebaseerd op de constructivistische leertheorie en stelt dat studenten leren wanneer ze actief hun kennis opbouwen door nieuwe ideeën te verbinden met oude en door bestaande kennis aan te passen en kritisch te evalueren (Vygotsky, Dewey, Piaget, Gagne, Bruner). Active Learning stelt studenten niet alleen in staat om kennis te onthouden en te reproduceren, maar ook om academische leerdoelen zoals het analyseren, synthetiseren en kritisch evalueren van kennis en inzichten, onder de knie te krijgen. 

Goede definities van Active Learning zijn:

• “The basic premise of active learning involves focusing on reinforcing higher-order thinking skills and instructional techniques, requiring learners to actively participate in the ownership of their learning” (Shroff, Ting & Lam, 2019)

• “Active learning engages students in the process of learning through activities and/or discussion in class, as opposed to passively listening to an expert. It emphasizes higher-order thinking skills and often involves group work” (Freeman et al. 2014)

Onderdeel van de constructivistische leertheorie is de sociaal-culturele leertheorie (Vygotsky, 1962, 1978) die stelt dat Active Learning plaatsvindt in sociale interactie (leergemeenschappen, kleine groepen). Daarom worden coöperatief leren, samenwerkend leren en probleemgestuurd leren vaak beschouwd als vormen van Active Learning.

Active Learning verwijst naar een leerproces van leerlingen, maar de term Active Learning wordt ook gebruikt in verband met andere onderwijsconcepten en praktijken in het onderwijs- en leerproces, waardoor er een constructieve afstemming ontstaat tussen leerdoelen, didactische modellen, de leeromgeving en de te gebruiken middelen of tools:

Didactiek Active Learning

Active Learning Didactiek is een didactische aanpak die door docenten wordt gebruikt om het actieve leerproces van leerlingen te bevorderen.

Active Learning Classrooms

Hoewel Active Learning in elke onderwijssetting of leeromgeving kan plaatsvinden, wordt Active Learning gefaciliteerd en gestimuleerd in flexibele, Active Learning Classrooms.

Middelen voor Active Learning (tools, instrumenten, enz.)

De literatuur geeft veel voorbeelden van activiteiten, hulpmiddelen, instrumenten, opdrachten etc. die Active Learning faciliteren (zie bijvoorbeeld: Brame, 2016).

De combinatie van twee onderwijsvormen (online en fysiek onderwijs) wordt Blended Learning genoemd.

Blended Learning gaat niet over het vervangen van fysiek door online onderwijs, maar over het optimaal benutten van onderwijstechnologie om Active Learning verder te verbeteren. Blended Learning is daarom meer dan alleen het combineren, mixen en integreren van online en offline onderwijs; het roept vragen op voor het educatieve (her)ontwerp van cursussen en pedagogische mogelijkheden en uitdagingen.

De RUG ziet Blended Learning als “the thoughtful integration of educational technology and face-to-face education for the purpose of further strengthening our active learning, fostering connections, and enriching the learning experience”. 

Blended Learning kan dus gezien worden als een middel (een instrument) om een doel (Active Learning) te bereiken en meer in het algemeen als het verrijken van de leerervaringen van studenten: “blended learning is an instrument that can contribute to the educational vision.” (RUG Strategie)

Active Learning kan worden versterkt in fysieke klaslokalen, collegezalen, Active Learning Classrooms (ALC's), maar ook online. Daarom zouden in de geïntegreerde onderwijsstrategie van de UG Blended Learning en Active Learning geïntegreerd kunnen worden in één concept: Blended Active Learning.

Blended Active Learning is de integratie van Active Learning in online en face-to-face onderwijsomgevingen.

Didactisch model

Elk onderwijs- en leerproces omvat een paar centrale concepten:

Voor een optimaal succes moet er afstemming zijn tussen de educatieve missie en doelen (WAT), de didactische methoden en pedagogische principes (HOE) die naar verwachting de educatieve doelen en missie kunnen bereiken, het ontwerp van leeromgevingen (WAAR) die de gekozen didactische methoden en pedagogische benaderingen faciliteren en de selectie van geschikte educatieve hulpmiddelen en materialen (Middelen).

Volgend op de leerdoelen (het WAT) wordt een keuze gemaakt voor het HOE: hoe, met welke didactische aanpak, bijv. Active Learning didactiek, in welke leeromgeving (WAAR) en met welke MIDDELEN (technologie, materialen en hulpmiddelen) kunnen we onze leerdoelen bereiken.

Dit didactische model wordt al tientallen jaren gebruikt en is in de basis ontwikkeld door een Nederlandse onderwijskundige (Van Gelder, 1971). We gebruiken dit didactische model om Active Learning te positioneren in het WAT en het HOE als voorbeeld: