Theaterbeleving in het belevenistheater. De architectuur van het theatergebouw als context   voor de theaterervaring

Promotie: mw. M.L. Wilders, 11.00 uur, Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Theaterbeleving in het belevenistheater. De architectuur van het theatergebouw als context   voor de theaterervaring

Promotor(s): prof.dr. J.J. van Maanen

Faculteit: Letteren

Verband tussen theatergebouw en theaterervaring aangetoond

Er bestaat een aantoonbaar verband tussen het theatergebouw en de theaterervaring (de avond als geheel). Dat blijkt uit onderzoek van promovenda Marlieke Wilders. Zij vond tevens een (kleiner) verband tussen het theatergebouw en de theatrale ervaring.

De binnen de theaterwetenschap heersende veronderstelling dat de esthetische ervaring mede wordt bepaald door contextuele omstandigheden die samenhangen met de entree, de foyers, de inrichting en de uitstraling van het theatergebouw, is door Wilders nader onderzocht. Niet alleen in de theaterwereld, maar ook in de architectuur en andere domeinen van het (dagelijks) leven speelt de beleving een steeds belangrijkere rol, een ontwikkeling die aansluit op het ontstaan van een beleveniseconomie en -samenleving. Het ontstane ‘belevenistheater’ vormde voor Wilders het vertrekpunt om de invloedsfeer van de architectuur van het theatergebouw te bepalen.

Wilders concludeert dat de invloed van het gebouw zich niet beperkt tot de beleving van een avond uit, maar ook op de theatrale ervaring zijn sporen achterlaat. Dit lijkt veroorzaakt te worden door een versterkt proces van theatrical framing en een andere werking van het dubbel theaterbewustzijn. Belevenistheaters vergroten het effect van de voorstelling uit: sterke ervaringen worden versterkt, terwijl zwakke voorstellingen als nog zwakker worden ervaren. Bovendien zijn er aanwijzingen dat sociale interactie en de verwerking van de voorstelling binnen het theatergebouw zelf, de waardering voor de voorstelling op zich en de avond als geheel verhogen. Met betrekking tot de invloed van het gebouw gaat het er dus vooral om of het gebouw (en de organisatie) de mogelijkheid biedt tot het aanbieden van aanvullende diensten en of de architectuur van het gebouw de bezoeker uitnodigt om gebruik te maken van deze aanvullende diensten.

Marlieke Wilders (Grou, 1978) studeerde kunstgeschiedenis en taal & cultuurstudies/kunst en kunstbeleid aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze verrichtte haar onderzoek bij het Instituut voor Cultuurwetenschappelijk Onderzoek Groningen, vakgroep Kunsten, Cultuur en Media, Faculteit der Letteren. Wilders werkt nu als universitair docent bij Algemene Cultuurwetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam.