(Her)ontdek een meesterwerk Pierre Choderlos de Laclos: Riskante relaties

Niet lang vóór het uitbreken van de Franse Revolutie publiceert de plaatsvervangend gezagvoerder Pierre Choderlos de Laclos in Parijs een briefroman onder de titel Les liaisons dangereuses (1782). De auteur oogst met het boek, dat in 2000 exemplaren is uitgebracht, een dermate groot schandaalsucces dat binnen twee weken een tweede editie nodig blijkt. Vanwege het schandaal wordt Laclos door de minister van oorlog tijdelijk op non-actief gesteld, maar na een half jaar kan hij zijn dagelijkse werkzaamheden, het versterken van de Franse verdedigingslinie bij La Rochelle, weer hervatten.

Laclos heeft zijn roman een veelzeggend opschrift meegegeven, dat gedeeltelijk de eigentijdse opschudding verklaart: “Ik heb de zeden van mijn tijd gezien en deze brieven openbaar gemaakt”. Het citaat is ontleend aan La Nouvelle Héloïse (1761) van Rousseau, de briefroman die Laclos als zijn grote voorbeeld beschouwde.

In tegenstelling tot Rousseau echter tekent Laclos geen ‘tegenwereld’ van in oorsprong gelukkige relaties in een idyllische omgeving, maar een bikkelharde maatschappij van intriges, in en om Parijs, die aan zijn eigen machinaties ten onder gaat. Hij gebruikt voor de beschrijving van deze wereld van aristocratische libertijnen, een gemeenschap waarin ledigheid, schijn en perversie hoogtij vieren, een meerstemmige briefroman, in die tijd een populair literair genre dat hij tot in de perfectie uitbuit.

Les liaisons dangereuses, hoewel verankerd in het 18e-eeuwse Frankrijk van vóór de Revolutie waarin langzamerhand de Verlichting plaats gaat inruimen voor het sentiment, overstijgt tegelijkertijd zijn tijd door de scherpe analyse van de menselijke geest, van menselijke gevoelens, van de tegenstelling tussen de seksen en van sociale omgangsvormen (waaronder het hanteren van het geschreven woord).

In de lezing zal de nadruk worden gelegd op genoemde drie aspecten: de culturele context, de wijze waarop Laclos het literaire genre van de briefroman heeft benut en de plaats en tijd overschrijdende kwaliteiten van deze nog altijd spraakmakende klassieker.

Live stream

De lezing kan online gevolgd worden op de live stream.