Commentaar in conflict
| Promotie: | Mw. A.E. (Anja) Spoelstra |
| Wanneer: | 17 april 2025 |
| Aanvang: | 12:45 |
| Promotor: | prof. dr. M.J. (Marcel) Broersma |
| Copromotor: | dr. F. (Frank) Harbers |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Letteren |
Nederlandse kranten tussen 1948 en 2014 steeds kritischer op Israël
Anja Spoelstra onderzocht voor haar promotie de standpunten over Israël tussen 1948 en 2014 van acht Nederlandse dagbladen. Uit haar onderzoek komt een gevarieerd beeld naar voren, maar duidelijk is ook dat Israël in de loop der tijd meer als agressor wordt gezien en de dagbladen steeds kritischer worden.
Spoelstra onderzocht de redactionele commentaren van acht Nederlandse dagbladen: AD, NRC, Parool, Telegraaf, Trouw, Volkskrant en twee voorlopers van NRC. Ze bracht de standpunten onder in zes frames: het internationale belangen-frame, het agressorframe, het slachtofferframe, het handhaverframe, het heldframe en het gevallen held-frame. Spoelstra koos acht scharniermomenten uit de periode 1948-2014 waarbij het waarschijnlijk was dat de frames die gebruikt werden voor Israël veranderden. Bij de analyse zijn diverse frame building-factoren betrokken: de politieke en/of ideologische kleur van de kranten, journalistieke, maatschappelijke en (geo)politieke ontwikkelingen, voor zover mogelijk de publieke opinie, en de ontwikkelingen tijdens de scharniermomenten.
Uit Spoelstra’s analyse blijkt dat de standpunten niet eenvoudig in ‘positief’ of ‘negatief’ over Israël kunnen worden ingedeeld. Ze zijn bovendien verschillend per periode en per krant, waarbij vaak geen scherp onderscheid te maken is tussen ‘linkse’ en ‘rechtse’ kranten en standpunten. Tegelijkertijd laat de continuïteit van de verschillende frames zien hoe ze een gezamenlijk referentiekader suggereren waarbinnen de ontwikkelingen rondom Israël zijn geduid. De internationale bemoeienis en de nadruk op het bestaansrecht van Israël zijn constante factoren in de standpunten over Israël in alle kranten. Daarnaast wordt Israël in het algemeen steeds meer als agressor, en minder als slachtoffer gezien, hoewel beide standpunten ook tegelijkertijd voorkomen. Meer ingrijpende veranderingen zijn het verdwijnen van waardering en bewondering voor Israël. Deze hebben met name vanaf de Oktoberoorlog in 1973 plaatsgemaakt voor een kritische houding, waarbij Israël onwil en politiek onvermogen wordt toegeschreven om zijn conflict met de Palestijnen op een vreedzame manier te beëindigen.