SGP jaaroverzicht 1987

Uit: L. Koeneman, P. Lucardie en G. Voerman, 'Kroniek 1987. Overzicht van de partijpolitieke gebeurtenissen van het jaar 1987' in: R.A. Koole (red.), Jaarboek 1987. Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (Groningen 1988), 16-57, aldaar 47-50.

Inleiding

Voor de SGP zou men 1987 een rustig jaar kunnen noemen, waarin echter enige rimpelingen veroorzaakt werden door de kwestie van het vrouwenkiesrecht. Deze kwestie was onderzocht door een commissie die in 1984 de nota In haar waarde had geschreven, waarin de vrouw de vrijheid wordt gelaten het actief kiesrecht uit te oefenen.

In januari vonden twee personele mutaties plaats: partijvoorzitter ds. D. Slagboom werd tevens hoofdredacteur van het partijorgaan De Banier terwijl drs. J. Mulder de functie van studiesecretaris ging vervullen. Naast de coördinatie van de Studiestichting zou Mulder ook de eindredactie van het blad Zicht op zich nemen.

Verkiezingen

Aan de Statenverkiezingen op 18 maart nam de SGP in 5 provincies zelfstandig deel, in 3 provincies samen met de RPF en in 3 met RPF en GPV; slechts in Drenthe stelde zij geen kandidaten. Samenwerking en lijstverbinding werden vanuit het Hoofdbestuur in het algemeen aangemoedigd, maar soms door provinciale verenigingen afgewezen - onder andere met het argument dat met name de RPF vrouwelijke kandidaten op haar lijst had geplaatst. Vooral hierdoor gingen enkele protestants-christelijke zetels verloren. Ten opzichte van 1982 viel de SGP terug van 17 op 16 zetels; zij verloor een zetel in Zuid-Holland en moest volgens afspraak haar Noord-Hollandse zetel aan de RPF-kandidaat afstaan, terwijl zij in de met 4 zetels uitgebreide Gelderse Staten een zetel erbij kreeg. In Flevoland, dat in 1982 nog geen eigen Staten had, haalde de partij één zetel. In Noord-Brabant had de RPF al in 1983 de zetel van een SGP-lid overgenomen. Vergelijkingen tussen de Statenverkiezingen van 1982 en 1987 worden hierdoor vrij moeilijk. In de provincies waar de SGP met een eigen lijst uitkwam, kreeg zij minder stemmen dan in 1982 maar beduidend meer dan bij de Tweede Kamerverkiezingen van 1986 (4,3%, respectievelijk 4,4% en 3,1%). Waarschijnlijk won zij in 1987 kiezers terug van het CDA en trok wellicht een aantal kiezers van GPV en RPF aan.

In Rotterdam werden tegelijk met de Provinciale Staten deelgemeenteraden gekozen. In eerste instantie scheen de SGP haar zetel in Kralingen op te moeten geven, maar later bleek dit op een telfout te berusten.

Voor de Eerste Kamerverkiezingen sloot de SGP een lijstverbinding met RPF en GPV, nadat besprekingen met het CDA waren mislukt. Hierdoor raakte de SGP haar tweede zetel in de Senaat kwijt en wist het GPV zijn ene zetel te behouden. Mr. G. Holdijk keerde derhalve niet in de Eerste Kamer terug, H.G. Barendrecht wel.

Bijeenkomsten

Op 28 februari hield de partij haar Algemene vergadering, zoals gebruikelijk in Utrecht. In de vacature van het in 1986 overleden hoofdbestuurslid Vlasblom werd A. de Boer gekozen; evenals wijlen Vlasblom lid van de Gereformeerde Gemeenten (synodaal). Drs. M. Burggraaf en ir. M. Houtman werden in het hoofdbestuur herkozen. Ir. van der Vlies, fractievoorzitter in de Tweede Kamer, sprak voor het eerst de partijdagrede uit, die gepubliceerd zou worden onder de titel "Welgebaande wegen". Naar aanleiding van de discussie over vrouwenkiesrecht schreef de partijvoorzitter, Slagboom,: "lk vrees voor een onbedachtzaam voorbijgaan aan de strijd tegen het kiesrecht van de vrouw, zoals het is opgekomen uit de autonome gedachten van de mens. Ik vrees ook voor een onbedachtzaam daaruit concluderen dat een vrouw het stemmen werkelijk verboden wordt." (De Banier, nr. 6, blz.4) Deze voorzichtige uitspraken sloten aan bij de mening van de achterban: van de 212 kiesverenigingen (afdelingen) die hun mening hadden gegeven neigde de helft naar aanvaarding van de nota In haar waarde, die vrouwen het actief kiesrecht toestond; een derde wees dit af, de rest schortte zijn oordeel op. De Algemene Vergadering nam geen formeel besluit over deze kwestie, die verder uitgewerkt zou worden door de commissie 'Stemrecht van de vrouw' ten behoeve van een nieuw beginselprogram. Daarnaast werkte overigens een commissie aan herziening van het beginselprogram, dat nog in 1987 gereed kwam, maar pas in 1988 behandeld zou worden.

De Algemene Vergadering stelde de ledenbijdrage op fl. 12,- (per jaar), een kleine verhoging ten opzichte van 1986. Bij de presentatie van de begroting betrachtte het Hoofdbestuur dit jaar meer openheid dan voorheen.

Het Landelijke Verband van Staatkundig Gereformeerde Gemeentebestuurders hield een congres op 10 april en één op 6 november. In april kwamen onder meer de sociale zekerheid en de Zondagswet aan de orde, in november de openbare orde.

Jongeren

De jongerenorganisatie van de SGP, het Landelijk Verband van Staatkundig Gereformeerde Studieverenigingen, zette in 1987 zijn voorspoedige groei voort. Op de jaarvergadering in Gouda op 24 april werd tot enige reorganisatie besloten, waarbij bestuursleden hun taken in vier secties verdeelden en daarbij medewerking van gewone leden konden krijgen. Op de vergadering kwam ook de toelating van vrouwelijke leden aan de orde. In beginsel was dit een zaak van de plaatselijke studieverenigingen, die onder toezicht stonden van de kiesverenigingen der partij. Het Landelijk Verband besloot echter meisjes in elk geval geen afgevaardigde of bestuurslid te laten worden, omdat "Gods woord aan de vrouw geen regerende funktie toebedeeld (sic)" (Ons Contact, nr. 3, blz. 27). G.R.J. van Heukelom, de 37-jarige voorzitter van het Landelijk Verband, was in maart lid van de Provinciale Staten van Zeeland geworden en trad daarom terug uit de redactie van het orgaan Ons.Contact. Dank zij subsidie van WVC kon het Verband in 1987 weer een (part-time) jeugdwerkadviseur aanstellen, de heer W.H. Dekker.

Landelijke Stichting

Niet iedereen in de SGP toonde zich verheugd over de snelle groei van de jongerenorganisatie. Vooral in de behoudende Landelijke Stichting tot Handhaving van de Staatkundig Gereformeerde Beginselen heerste bezorgdheid over toetreding van meisjes en twijfels over de beginselvastheid van de jongeren. Maar niet alleen de jongeren wekten bezorgdheid in deze kring. Het standpunt van het Hoofdbestuur inzake het uitoefenen van het kiesrecht door vrouwen stuitte hier duidelijk op tegenstand. Artikel 12 van het Beginselprogram ("Vrouwenkiesrecht echter strijdt met de roeping der vrouw..") dreigde hiermee in de ogen van de Landelijke Stichting te verworden tot "de boom van een spoorwegovergang die machteloos naar omhoog moet blijven wijzen en daardoor niemand meer beveiligt tegen de sneltrein van democratisch, algemeen kiesrecht" (In het spoor, nr. 4, blz.65). De Landelijke Stichting bleek evenmin gelukkig met de lijstverbindingen die de SGP bij de verkiezingen van Provinciale Staten en Eerste Kamer met GPV en RPF had gesloten. Op 16 mei voerde het bestuur van de Stichting een gesprek met het dagelijks bestuur van de partij, met name over de taakvervulling van de volksvertegenwoordigers der SGP. In november hield de Landelijke Stichting haar 10e jaarvergadering te Hardinxveld-Giessendam. Zij publiceerde in 1987 de brochure Het SGP-beginselprogram toegelicht, geschreven door haar voorzitter, ds. Tj. de Jong.

Publikaties

De Stichting Studiecentrum van de SGP liet in september de brochure Euthanasie: Staatkundig Gereformeerde visie op een levensprobleem het licht zien, die was geschreven door een commissie van vier man, waaronder oud-senator Holdijk.