Organisatie

Nederlandse politieke partijen bouwen traditioneel op een organisatie waarin (democratische) besluitvorming plaatsvindt. Over het algemeen is dit een vereniging met volledige rechtspersoonlijkheid en de mogelijkheid om lid te worden. Aan het hoofd van deze partijorganisatie staat in principe het partijbestuur, dat meestal door leden wordt gekozen en zetelt in het hoofdkantoor, ook wel het partijbureau. De organisatie vormt van oudsher de brug tussen de leden van de partij en haar politieke vertegenwoordigers: in werkgroepen, commissies en/of nevenorganisaties kunnen leden elkaar ontmoeten, van gedachten wisselen en de koers van de partij mede bepalen. Bovendien kan een partijorganisatie regionaal en lokaal vertakt zijn. De partijorganisatie is onder andere verantwoordelijk voor de organisatie van congressen en evenementen; publicaties en campagnes. Hoewel het partijbestuur in Nederland traditioneel niet de politieke leiding heeft, is de organisatie wel van grote invloed op de politieke koers. Zo is het partijbestuur verantwoordelijk voor de verkiezingsprogramma’s en de kieslijsten.

De Partij van de Arbeid is van origine een traditionele massapartij, die voort is gekomen uit de arbeiders- en de progressieve beweging. In de tijd van de verzuiling was de PvdA de grootste partij in de socialistische zuil. Dat betekent dat de partij sterk verankerd is in de maatschappij, en de maatschappij weer in haar organisatie. Hoewel dit tegenwoordig zeker niet meer zo sterk is als ten tijde van de verzuiling, is de PvdA nog altijd een van de grootste ledenpartijen van Nederland met veel medewerkers, actieve vrijwilligers en een keur aan nevenorganisaties. Op papier kent de PvdA een democratische structuur, maar in de praktijk is de partij sinds haar oprichting een sterk centralistische organisatie, waarbij veel macht ligt bij het partijbestuur en vooral ook bij de Tweede Kamerfractie. Hoewel de PvdA de laatste jaren een nauwe politieke samenwerking is aangegaan met GroenLinks, zijn de partijorganisaties (vooralsnog) gescheiden.