GPV jaaroverzicht 1989

Uit: P. Lucardie en G. Voerman. 'Kroniek 1989. Overzicht van de partijpolitieke gebeurte­nissen van het jaar 1989' in: G. Voerman en P. Lucardie (red.), Jaarboek 1989 Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (Groningen 1990), 15-59, aldaar 30-32.

Inleiding

Het GPV kan met enige tevredenheid terugzien op 1989: de partij won stemmen en zetels, zijn jongerenorganisatie leden. De ledenaanwas van het GPV zelf stagneerde echter in 1989.

Jongeren

Het Landelijk Verband van Gereformeerde Politieke Jeugdstudieclubs (GPJC) vierde op 4 maart zijn 25-jarig bestaan. De feestvreugde werd vergroot door de spectaculaire ledenwinst van de laatste vijf jaar: van 1100 naar 2500 leden.

Verkiezingen en samenwerking

De Algemene Vergadering van 22 april in Zwolle stond grotendeels in het teken van de Europese verkiezingen. Blokland, die herkozen werd als voorzitter, had op 27 februari met de voorzitters van RPF en SGP een overeenkomst voor samenwerking bij die verkiezingen getekend. In zijn rede tot de Algemene Vergadering verdedigde hij die samenwerking, maar wees een voorstel van RPF-zijde tot uitbreiding daarvan in de richting van een federatie beslist af. De politieke verdeeldheid kon niet eerder worden opgeheven dan de kerkelijke verdeeldheid in protestants-christelijk Nederland. E. van Middelkoop, nummer 2 op de kandidaten-lijst van GPV/RPF/SGP voor het Europees Parlement, viel in een politieke rede het CDA aan. In zijn ogen was dit de meest 'supranationale' partij in ons land, die nu echter een nationale toon aansloeg.

Ondanks de stemmenwinst voor de protestants-christelijke combinatie kwam Van Middelkoop net niet in het Europees Parlement. Bij de Tweede Kamer-verkiezingen op 6 september zou het hem beter vergaan. De Generale Verbondsraad koos op 1 juli Schutte tot lijsttrekker en Van Middelkoop tot tweede kandidaat op de lijst. De Verbondsraad stelde eveneens het verkiezingsprogram 'Leven, nu en straks', vast. Daarin werd veel aandacht besteed aan het milieu, dat volgens het GPV 3 miljard gulden meer mocht kosten dan volgens de plannen van het kabinet; niet alleen de burger maar ook de overheid zou meer geld aan milieubehoud moeten besteden. Het program bevatte ook een voorstel voor samenvoeging van de ministeries van Justitie en Binnenlandse Zaken.

In de verkiezingscampagne - onder de leus 'Kies voor het leven, stem lijst zeven' - legde het GPV niet alleen nadruk op het milieu, maar ook op euthanasie en abortus. Schutte verweet met name minister-president Lubbers dat hij euthanasie in de praktijk zou accepteren. In de campagne verscheen Schutte vaak met Van Middelkoop op een tandem: symbool voor de twee zetels die het GPV hoopte te winnen.

Op 6 september kwamen beiden inderdaad in de Kamer. Mede dankzij de lijstverbinding met RPF en SGP wist het GPV zijn zeteltal te verdubbelen. De stemmenwinst kwam vooral van voormalige CDA-kiezers. Opvallend was de winst in de overwegend katholieke provincies Limburg, Noord-Brabant en Gelderland. Volgens onderzoek bij stembureaus hadden GPV-kiezers verschillende godsdienstige achtergronden: de meerderheid was (Vrijgemaakt) Gereformeerd, een belangrijke minderheid Nederlands Hervormd, een klein deel Rooms-Katholiek en enkelen zelfs buiten­kerkelijk. Deze gegevens vormden aanleiding tot bezinning over de vraag of het Verbond de toelating van leden buiten de Vrijgemaakt Gereformeerde Kerk zou moeten vergemakkelijken.

Verwante instellingen en publikaties

Op 1 oktober nam H. Timmermans afscheid als directeur van de Groen van Prinsterer Stichting, het wetenschappelijke bureau van het GPV, om een betrekking bij het Nederlands Christelijk Werkgeversverbond te aanvaarden. Op 1 november werd hij opgevolgd door A. Poelman, politicoloog en tot dan medewerker van de GPV/RPF/SGP fractie in het Europees Parlement.

De Groen van Prinsterer Stichting publiceerde in januari in samenwerking met het GPJC en de Stichting Mandaat Een vaste burcht: basisboek voor de politiek van het GPV. Dit boek, bestemd voor 'de mensen aan de basis' in de partij, was geschreven door Th. Haasdijk, medewerker van het wetenschappelijk bureau en voorzitter van het GPJC.

In februari verscheen Mensenrechten wereldwijd: een gereformeerde politieke visie geschreven door een commissie onder voorzitterschap van E. Bos.