CD jaaroverzicht 1993

Uit: P. Lucardie, I. Noomen en G. Voerman. 'Kroniek 1993. Overzicht van de partijpolitieke gebeurte­nissen van het jaar 1993 in: G.Voerman (red.), Jaarboek 1993 Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (Groningen 1994), 14-74, aldaar 21-23.

Inleiding

De aanhang van de CD bleef in 1993 groeien, volgens de opi­niepei­lingen. Ook de partijorganisatie breidde zich uit; er werd een aantal nieuwe afdelin­gen opge­richt. Interne conflic­ten en juridische proce­dures schenen de partij weinig te de­ren.

Glimmerveen

De voormalige leider van de Nederlandse Volksunie, J. Glimmer­veen, bleek in februari lid te zijn geworden van de CD en kandidaat te willen staan voor de gemeenteraad. Zijn extreme opvattingen - hij had bewon­dering voor Hitler en Mussert getoond en was veroordeeld voor racisti­sche uitlatingen - gaf hij weliswaar niet op, maar zou hij voortaan voor zich houden, zo verklaarde hij aan journalisten (NRC-Handelsblad, 27 febru­ari). Het hoofdbestuur van de CD rea­geerde op deze verklaring met het roye­ment van Glimmerveen.

Vreeswijk

Tegelijk met Glimmerveen werd het Utrechtse raads- en staten­lid W.Th.E. Vreeswijk door het bestuur geroyeerd. Vreeswijk, wel eens als mogelijke opvolger van partijleider J.G.H. Jan­maat be­schouwd, had zich juist verzet tegen toelating van Glimmer­veen, maar ook - in het KRO-televisieprogram 'Reporter' op 26 februari - kritiek geuit op Janmaat. Hij onderhield boven­dien nauwe betrekkingen met het Vlaams Blok, een partij die Janmaat met enig wantrouwen bezag (zie Jaarboek 1992 DNPP, blz. 17). Vreeswijk ging in beroep tegen het royement en spande bovendien een kort geding en een bodemprocedure bij de rechtbank aan. Daarbij beschul­digde hij zijn (gewe­zen) partij­genoten van illegaal wapenbe­zit, heroïnehandel en brandstich­ting. Hij verloor het kort geding, maar kreeg bij de bodempro­cedure op één punt gelijk: het hoofdbestuur van de partij had hem in april moeten horen. Dat gebeurde alsnog op 21 december. Hoewel er in november sprake leek te zijn van verzoening tus­sen Janmaat en Vrees­wijk, besloot het hoofd­bestuur in december het beroep af te wijzen en het royement te handha­ven. Vrees­wijk zou vervolgens bij de gemeenteraadsverkiezingen in Utrecht de lijst van het Neder­lands Blok aanvoeren.

Subsidie

Evenals andere in de Tweede Kamer vertegenwoordigde partijen ont­ving de CD subsidie van het ministerie van Binnenlandse Zaken voor wetenschappe­lijk onderzoek, kadervorming en scho­ling in Midden- en Oost-Europa. De partijen dienen daar zelf een bepaald bedrag tegenover te stellen dat zij aan hetzelfde doel besteden. In maart besloot het ministerie de subsidie voor de CD te beperken, omdat de partij geld voor kadervorming aan propaganda besteedde. De CD ging tegen deze beslissing in beroep bij de Raad van State. Overigens zou de partij nog steeds een bedrag van ¦65.000 aan het ministerie moeten te­rug­storten, dat zij in 1986 eveneens voor andere dan de opge­ge­ven doelstellingen gebruikt zou hebben.

Vervolging

In juli stelde de officier van justitie in Den Haag vervolging in van de CD en haar voorzitter, wegens discriminerende uitla­tingen en aanzetten tot vreemdelingenhaat in radio- en televi­sieuitzendingen van de partij tussen 1989 en 1991. De Haagse rechtbank verklaarde de dagvaarding in novem­ber echter nietig, omdat de officier niet precies had aangege­ven welke passages in de uitzendingen strafbaar zouden zijn. Het Openbaar Minis­terie ging tegen de uitspraak in beroep bij het Gerechts­hof.

Adviseur dagelijks bestuur

In september werd M. Giesen benoemd tot adviseur van het dage­lijks bestuur. Hij volgde R. van de Plas op, die om 'persoon­lijke redenen' terugtrad. Van de Plas, raadslid te Purmerend, was diezelfde maand gearresteerd onder verdenking van illegaal wapenbezit en valse aangifte van autodiefstal.

Tweede-Kamerverkiezingen

Op 10 december hield de CD haar jaarlijkse congres in een ho­tel bij Schiphol. Naast huishoudelijke zaken stelde men het verkiezingspro­gram voor de Tweede-Kamerverkiezingen vast. Een commissie onder leiding van W. Elsthout, penningmeester van de partij en raadslid in Haarlem, had een ontwerp aangeboden. Het program bevatte onder meer het voorstel de doodstraf weer in te voeren voor zware crimine­len. 'Multiculturele huwelij­ken' zouden gemakkelijker ontbonden moeten kunnen worden. Voor over­heidsbetrekkingen zouden alleen Nederlanders in de derde generatie in aanmerking komen. Het congres koos voorts Janmaat tot lijsttrekker voor de kamerverkiezingen.

Raadsverkiezingen en relatie tot CP'86

In 1992 had de CD op uitnodiging van het Vlaams Blok in Ant­werpen met de enigszins verwante Centrumpartij'86 (CP'86) afgesproken, electoraal te zullen samenwerken (zie het Jaar­boek 1992 DNPP, blz. 17). Van die samen­werking kwam in 1993 niets te­recht. De Centrumde­mocraten vonden CP'86 te extreem en daar­door 'juri­disch kwetsbaar' geworden; de CP'86 leek evenmin nog erg geïnteresseerd in samenwer­king. In negen gemeenten zou­den de partijen met elkaar concurreren bij de raadsverkie­zingen van 1994; in totaal zou de CD in 45 gemeenten een lijst gaan indienen.

Het kostte de CD soms enige moeite nieuwe kandidaten te vin­den. Zittende raadsleden bleken bovendien niet altijd bevredi­gend te functio­neren; zo werd F. Hofman in Amsterdam niet op­nieuw kandidaat gesteld.

FNV

In oktober bleek uit een enquête van de Universiteit van Amsterdam dat de sympathie voor de CD ook onder leden van de Federatie Nederland­se Vakbeweging (FNV) was toegenomen. Bijna drie procent van de FNV-leden zou op de partij van Janmaat willen stemmen. De FNV toonde zich bezorgd, vooral toen men ontdekte dat ook kaderleden actief waren in CD en CP'86. Zo speelde in Vlissingen een kaderlid van de FNV-Vervoers­bond, A. Poppe, een belangrijke rol in de CD. Als voorzitter van de kring Zeeland was hij betrokken bij de oprichting van nieuwe afdelingen en de werving van nieuwe leden. Bovendien voerde hij de kandidatenlijst voor de Vlissingse gemeenteraad aan. In december werd hij door de FNV geroy­eerd; tegen die beslissing ging hij echter in beroep.

Jongerenorganisatie

In maart had het hoofdbestuur besloten de jongerenorganisatie van de CD nieuw leven in te blazen. M.A. van der Grind werd tot voorzitter van de CD-jongeren benoemd. In juni maakte het Fascisme Onderzoek Kollektief bekend dat hij in 1987 veroor­deeld was wegens medeplichtig­heid bij het doodsteken van een jongen op het station van Hilversum in 1986 en boven­dien uitgever van een neo-nazistisch blaadje (Hou kon­takt). Jan­maat ver­klaarde hiernaar een onderzoek in te zullen stel­len. Van der Grind trok zich daarop terug als voorzitter. In november werd C.S. Rietveld kandidaat gesteld voor deze functie.