De tweede ronde

Auteur: O. Couwenberg

Het kon niet meer uitblijven: de crisis gaat de tweede ronde in! In Amerika en Engeland komt de regering met additionele middelen over de brug om de banken te steunen. In Duitsland en Frankrijk werden enkele banken begin januari al extra gesteund. Het gaat ook nu weer over grote bedragen, al zijn ze tot nu toe van een andere schaal dan in de eerste ronde. Naast deze bancaire steun, komen overheden in actie met een tweede ronde stimuleringsmaatregelen. Duitsland kruipt uit zijn schulp en kondigde een programma aan van € 50 miljard. President Obama zal in zijn eerste ambtsdagen ook met een omvangrijk pakket komen, zo rond de $ 800 miljard.

Nederland moet het doen met een schamel pakketje aan steunmaatregelen: garanties en verzekeringen voeren de boventoon. Het woord schamel wordt door diverse partijen gebruikt, echter er zijn ook stemmen die het mooi genoeg vinden. Even pas op de plaats, wachten op prognoses van het CPB en dan mogelijk nieuwe additionele acties overwegen. Dit is ook het kabinetstandpunt in reactie op de commentaren.

Recente verwachtingen van de Europese Commissie zijn dat de Europese economie krimpt in 2009. De vooruitzichten voor Nederland zijn naar beneden bijgesteld en somber te noemen, -2%. Wat dat betreft zijn de recentste verwachtingen op dit moment iedere keer somberder dan die daarvoor. In specifieke sectoren is er een zeer forse vraaguitval. Een voorbeeld hiervan is de industrie, vooral in Duitsland is de export hard getroffen, en wereldwijd natuurlijk de autosector, terwijl ook de bouw slechte tijden wacht. Het kale feit alleen al dat een tweede ronde nodig is, stemt natuurlijk ook niet erg optimistisch.

In Nederland moet rekening gehouden worden met forse tegenvallers in de nabije toekomst. Hiertoe kan het kabinet al het nodige voorwerk verrichten. Bijvoorbeeld: start de voorbereiding voor het voren halen van infrastructurele werken op zowel nationaal, provinciaal en gemeentelijk niveau (onderhoud, uitbreiding, verbetering van publieke zaken), en maak afspraken met corporaties om de woning(her)bouwproductie of renovatie aan te zwengelen, richt vast banenpools in en verstrek te subsidiëren onderwijsvouchers aan werklozen of bedrijven. Ook de volgende ronde van bancaire steun kan voorbereid worden. Hiervoor circuleren al de nodige voorstellen met als een van de meest vergaande (naast nationalisatie) om de slechte leningen in een bank te separeren van de goede en deze onder te brengen in een aparte dochter of zelfs geheel losstaande “bad bank”. De overblijvende “goede” bank kan dan fatsoenlijk gekapitaliseerd worden, dan wel kan via een overheidsgarantie de goede bank verlost worden van afschrijvingsverliezen in de dochter. Dit kost wat en is zeker niet eenvoudig gezien de waarderingsproblematiek van de slechte leningen, echter het voordeel is dat de bank in de kredietverlening niet meer gehinderd wordt door deze slechte leningen. Met andere woorden: in deze fase kan er gewoon worden gewerkt aan de BV Nederland, misschien wat minder zichtbaar maar wel heel nuttig.

Oscar Couwenberg