Dealen met ondermijningsdelicten: tijd voor een nieuwe strafprocedure

Ondermijnende criminaliteit vormt een groot maatschappelijk probleem. Onder andere drugscriminaliteit, witwassen, bedreiging en intimidatie van lokale bestuurders leiden tot een forse overbelasting van de strafrechtspleging. Anders dan in Nederland worden ondermijningsdelicten in veruit de meeste Europese landen veelal afgedaan met proces- en vonnisafspraken. Die aanpak moet ook in Nederland worden doorgevoerd vindt Laura Peters, docent en onderzoeker bij de Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Rechtsgeleerdheid.

Peters deed onderzoek naar deze in het buitenland veelvuldig toegepaste procedure om juist ondermijningszaken vlotter mee te kunnen afdoen. Peters: ‘Bij een strafprocedure op basis van proces- en vonnisafspraken maken OM en verdediging afspraken over hoe de strafprocedure zal verlopen dan wel komen zij in overleg tot een concept-vonnis. Een rechter dient die afspraak te toetsen aan de hand van het aanwezige bewijsmateriaal. Bij instemming volgt onmiddellijk een uitspraak (in geval van een vonnisafspraak).

In haar boek ‘Dealen met ondermijningsdelicten. Naar een efficiënte strafprocedure voor ondermijnende criminaliteit‘, dat vandaag is uitgekomen, concludeert Peters dat het tijd wordt voor de minister van Veiligheid en Justitie om een standpunt in te nemen ten aanzien van de wenselijkheid van een strafprocedure op basis van proces- en vonnisafspraken in Nederland. Peters: ‘Het niet innemen van een standpunt (zoals nu het geval is), is op termijn schadelijker voor de strafrechtspleging dan een onderbouwd 'ja' of 'nee'. Op dit moment is onze strafrechtsketen niet goed in staat om efficiënt (en daardoor effectief) op te treden tegen ondermijningsdelicten. Ondermijningszaken duren lang en de straffen die volgen zijn vaak lager dan aanvankelijk beoogd en misschien ook wel gewenst. Het is tijd voor verandering’.

Onderzoek
In haar onderzoek heeft Peters gekeken naar vijf verschillende buitenlandse afsprakenprocedures  (Italië, Zwitserland, Duitsland, Frankrijk en België) en Europese rechtspraak over dit thema. Ook heeft ze interviews en brainstormsessies gehouden met Nederlandse officieren van justitie, advocaten en rechters om te zien wat zij aan minimumvoorwaarden zouden stellen. Peters: ‘Op basis van al deze informatie heb ik bouwstenen ontwikkeld voor een Nederlandse procedure en de voors en tegens daarvan in kaart gebracht’.

Congres
Op 21 februari 2019 organiseert Peters het congres ‘Dealen met ondermijningsdelicten’. Voor het eerst komen betrokken partijen in de aanpak van ondermijnende criminaliteit bij elkaar: bestuurders, politici, Openbaar Ministerie, rechtspraak, advocatuur en wetenschap om vanuit al deze perspectieven over het thema van gedachten te wisselen. Sprekers zijn o.a. Pieter Tops, hoogleraar Bestuurskunde (UvT), Jan Markink, plv. Commissaris van de Koning Gelderland, Greetje Bos, Wethouder van Breda, Gerrit van der Burg, Voorzitter van het College van Procureurs-Generaal (OM) en Henk Naves, beoogd voorzitter Raad voor de Rechtspraak.

Dit bericht is geplaatst door de Faculteit Rechtsgeleerdheid.

• Lees meer nieuws van de Faculteit Rechtsgeleerdheid.