Toezicht vermogensbeheer minderjarigen schiet tekort

Ouders beheren het geld van minderjarigen. Als zij dat niet goed doen, moet de kantonrechter als toezichthouder optreden. Van dit toezicht komt in de praktijk weinig of niets terecht, zo concluderen onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen in het WODC rapport ‘Toezicht op bewind van ouders en voogden over het vermogen van minderjarigen’. De oorzaak hiervan is gelegen in een onduidelijke visie van de wetgever, waardoor de kantonrechter zijn taak als toezichthouder beperkt opvat en voorschriften niet gehandhaafd worden.

Te weinig bescherming voor minderjarige

De onderzoekers concluderen onder andere dat de manier waarop het huidige systeem van toezicht functioneert de minderjarige te weinig bescherming biedt. Ouders weten vaak helemaal niet welke verplichtingen ze hebben. Ook wordt er niet op handhaving van de regelgeving toegezien. Dit speelt bijvoorbeeld als een minderjarig kind erft van één van zijn ouders. Het erfdeel van het kind moet beschreven worden, maar daar komt in de praktijk niet veel van terecht. De minderjarige loopt dan het risico dat later niet meer kan worden bewezen waar hij recht op heeft.

De positie van de minderjarige is ook kwetsbaar als hij geld krijgt uitgekeerd. De ouders kunnen aan dat geld komen en op de wijze waarop zij dat besteden wordt in de praktijk vaak geen controle uitgeoefend. Die kwetsbaarheid doet zich vooral voor als ouders in financiële moeilijkheden verkeren. Gemeenten verlangen regelmatig dat het geld van minderjarigen wordt aangewend voordat bijstand wordt verleend. Dit is in strijd met de wet, maar er is er geen rechterlijke toets die voorkomt dat het geld ten onrechte zo wordt opgemaakt.

Groot geldbedrag voor kind? Dan meldplicht voor ouders

De onderzoekers doen suggesties voor effectievere regelgeving. Zo stellen zij voor dat ouders bij de griffie van de rechtbank moeten melden wanneer een kind meer dan € 15.000 verkrijgt door bijvoorbeeld een erfenis. Zij dienen dan een boedelbeschrijving in te leveren. De kantonrechter - die door gegevens van de burgerlijke stand en de belastingdienst op de hoogte kan zijn van deze verkrijgingen - dient er voortaan actief op toe te zien dat de voorschriften gehandhaafd worden.

Een belangrijk argument om de minderjarige betere bescherming te bieden wordt gegeven door recente uitspraken van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Het EHRM stelt dat de Staat een verplichting heeft de vermogensrechtelijke belangen van minderjarigen effectief te waarborgen, ook tegen nalatig handelen van hun eigen ouders. Volgens de onderzoekers kan  Nederland in dit opzicht nog winst boeken door de regelgeving effectiever te maken.

Het onderzoek is in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie verricht door Hans ter Haar, Wilbert Kolkman, Wendy Schrama en Leon Verstappen van de Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Rechtsgeleerdheid.

Dit bericht is geplaatst door de Faculteit Rechtsgeleerdheid.

• Lees meer nieuws van de Faculteit Rechtsgeleerdheid.