Human rights and access to modern energy services

Mensenrechten geraakt door energiearmoede

Wereldwijd hebben ongeveer 775 miljoen mensen geen toegang tot elektriciteit; 2,4 miljard mensen koken met vaste brandstoffen, zoals hout, met grote gevolgen voor hun gezondheid. In de EU waren zelfs vóór de COVID-19-pandemie en de energieprijscrisis tientallen miljoenen mensen niet in staan om hun huizen voldoende te verwarmen. Marlies Hesselman concludeert in haar proefschrift dat deze ‘energiearmoede’ verschillende mensenrechten negatief raakt.

De mensenrechten die getroffen worden zijn volgens Hesselman onder andere de rechten op (een waardig) leven, gezondheid, huisvesting, onderwijs, een gezonde leefomgeving en de vrijheid van meningsuiting en toegang tot informatie (bijvoorbeeld via digitale middelen, zoals het Internet, radio of TV). Sommige mensenrechtenverdragen erkennen al een expliciet ‘recht op energie’ of ‘recht op elektriciteit’, maar de inhoud van deze rechten is tot nu toe onderontwikkeld. Elk van de voorgenoemde rechten geeft aanleiding tot een aantal corresponderende verplichtingen om energiearmoede te bestrijden.

Hesselman stelt ook dat Staten relevante, beschermende maatregelen moeten treffen ten behoeve van mensenrechtenbescherming in het Globale Zuiden of in de EU. Voorbeelden zijn onder andere het instellen van een verbod op afsluitingen voor mensen met betalingsonmacht, maatregelen voor de betaalbaarheid van essentiële energievoorziening voor iedereen, voldoende thermisch comfort en energiezuinigheid, en universele toegang tot schone en gezonde energievoorziening. Het idee dat toegang tot betaalbare, moderne, betrouwbare en duurzame een ‘mensenrecht’ is, zal ook steeds belangrijker worden in het licht van de zich ontvouwende klimaatcrisis en (rechtvaardige) energietransitie.

Proefschrift: https://hdl.handle.net/11370/cb69cdde-5489-457e-9963-2d09e6b388c0