The JOKK predicament

Internationaal recht geen oplossing voor het probleem van toegang tot burgerschap voor staatlozen

Het hoofddoel van dit onderzoek is het controleren van de limieten die worden gesteld door het internationaal recht en het EU-recht in de context van de exclusieve bevoegdheid van de EU-lidstaten om burgerschaps-/nationaliteitskwesties aan te pakken, met name hoe zij de belangrijkste problemen aanpakken die verband houden met toegang tot en verlies van burgerschap, staatloosheid, rechten van minderheden en non-discriminatie. De toereikendheid van de bestaande regelgeving werd getoetst aan het voorbeeld van Estland, een EU-lidstaat met een diverse bevolking en een massaal staatloosheid-probleem.

Dit onderzoek toont aan dat de regels die op internationaal niveau bestaan duidelijk onvoldoende zijn: de hedendaagse opvattingen over burgerschap impliceren op zichzelf niet voldoende toegang tot het ‘recht op rechten’; het internationaal recht biedt geen alomvattende oplossing voor het probleem van toegang tot burgerschap voor kwetsbare bevolkingsgroepen, waaronder staatlozen; en het door EU-recht vereiste evenredigheidsbeginsel op het gebied van EU-burgerschap op nationaal niveau kan slechts met grote moeite worden geïmplementeerd.

Wat Estland betreft, in tegenstelling tot de officiële, wettische retoriek en verwijzingen naar het principe van staatscontinuïteit, is het probleem van staatloosheid niets meer dan het resultaat van politieke beslissingen die begin jaren negentig zijn genomen. De naturalisatievereisten in Estland hebben een nadelig effect op de enorme inheemse Russisch-sprekende gemeenschap en komen zelfs neer op etnische of taaldiscriminatie van haar leden.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/07449aae-69a0-4ed8-8157-048e1f87a609