Het Europees parlement als transnationale volksvertegenwoordiging

Het Europees Parlement is een confederaal parlement. Zijn leden zijn vertegenwoordigers van de eigen lidstaat, die besluiten moeten nemen die goed zijn voor de verschillende volkeren, zonder van een van hen cruciale offers te vragen. Dat stelt Michiel Duchateau op basis van zijn onderzoek naar het Europees Parlement. De Europese Unie is er niet om lidstaten te dwingen tot meer politieke eenheid, maar om te faciliteren dat de lidstaten er onderling uitkomen, aldus Duchateau.
Toenemende integratie van de Europese Unie dwingt tot bezinning op Europese democratische instituties. Wat betekent het ‘volk’ te zijn in een Europese democratie? Welke relatie tussen burgers en tussen volk en parlement vooronderstelt Europese democratie? En kunnen meerdere volkeren in één (con)federaal verband een volksvertegenwoordiging delen? Deze vragen behoeven dringend beantwoording, nu de EU steeds vaker ter discussie staat en er van het Europees Parlement steeds meer wordt verwacht. Michiel Duchateau stelt in zijn proefschrift de vraag centraal namens wie het Europees Parlement de Unie legitimeert.
Er bestaat nog altijd geen Europees volk. In plaats daarvan spreken de Unieverdragen over vertegenwoordiging van ‘de burgers van de Unie’. Ze zijn daarmee erg onduidelijk over de democratische relatie tussen de burgers en de EU. Duchateau’s proefschrift onderzoekt de democratische relatie tussen de verschillende burgers, de volkeren van de lidstaten en de EU.
Vergelijking met Amerikaans en Duits (con)federalisme en de historische debatten daarover laten zien dat we veel kunnen leren van die landen. Bijvoorbeeld dat democratie en (con)federalisme met elkaar op zeer gespannen voet staan. En dat veel aan de EU veel minder nieuw is dan vaak wordt verondersteld. Het proefschrift duidt het Europees Parlement uiteindelijk als confederaal parlement. Zijn leden zijn vertegenwoordigers van de eigen lidstaat, die besluiten moeten nemen die goed zijn voor de verschillende volkeren, zonder van een van hen cruciale offers te vragen. Het EP kan de EU echter maar beperkt democratisch legitimeren, omdat Europese verkiezingen nog altijd niet de hoofdlijnen van het beleid van de EU bepalen.
Michiel Duchateau studeerde Nederlands recht (staats- en bestuursrecht) aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verrichtte zijn onderzoek binnen het onderzoeksprogramma ‘Public trust and public law’ aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid.