God ervaren in een vreemd land

Victor Counted doet onderzoek naar de psychologische effecten van zowel religieuze als plaatservaringen in migratie-, jeugd- en gezondheidscontexten. Voor zijn dissertatie onderzocht hij hoe de religieuze ervaring bijdraagt aan de veerkracht van mensen die in een ander land wonen. Op donderdag 27 juni verdedigt hij zijn proefschrift Experiencing God in a Foreign Land om daarmee zijn PhD-graad in Religiestudies (Religiepsychologie) aan de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de RUG te behalen.

Sociale binding en identiteit

Victor, kun je ons wat meer vertellen over het hoe en waarom van jouw interesse voor dit specifieke onderzoeksonderwerp? ‘Zowel mijn eigen “pelgrimservaring” als Afrikaan in de diaspora als het voelen van de behoefte om te verwoorden hoe mijn spirituele reis mijn gevoelens van sociale binding en identiteit in gastlanden vormt, hebben mijn interesse voor de studie van religie en plaats aangewakkerd. Een van de dingen die mij kracht gaven terwijl ik de wereld rond reisde op zoek naar vrijheid en mogelijkheden, is mijn persoonlijke relatie met God. Ik denk dat het bestuderen van deze religieuze ervaring nuttig is om te begrijpen waar mensen veerkracht vandaan halen in vreemde landen, ver weg van hun geboorteland.’

God als beschermer en vader

‘Ik koos voor mensen met een Afrikaanse achtergrond in Nederland voor mijn empirische onderzoek en voor de Bijbelse Israëlieten als historische “case study”, aangezien hun ervaringen die van mij spiegelen – als mensen die uitgewaaierd zijn over vreemde landen. In onze studie zagen we verschillende patronen, maar het meest opvallend vond ik het inzicht dat veerkracht wordt opgebouwd op het snijvlak van religie en plaats. Dat is niet alleen een hedendaagse praktijk, maar een oeroud fenomeen dat voor uitgezwermde mensen en migranten van alle generaties geldt: van de tijd van de Bijbelse Israëlieten in Babylon tot de Afrikanen in het Westen van vandaag. Het gaat over hoe migratie een diepe honger naar een langdurige relatie met God als beschermende hechtingsfiguur en vader aanwakkert,’ licht Victor toe. ‘Een andere belangrijke observatie in ons empirisch onderzoek is dat een veilige binding met God het gevoel van sociale binding van Afrikanen in de diaspora versterkt, ondanks blootstelling aan negatieve ervaringen in Nederland (zoals discriminatie, gevoelens van onzekerheid etc.).’

Nederlands migratie- en integratiebeleid

Victor vervolgt: ‘Ik denk dat de meest opmerkelijke onderzoeksconclusie is dat de kans groot is dat migranten en andere mensen in een gastland zich tot God wenden voor een hechtingsrelatie, afhankelijk van allerlei ervaringen. Blootstelling aan negatieve migratie-ervaringen kan bedreigend zijn voor hun gevoel van veiligheid, waardoor ze een relatie zoeken met God die dan beschouwd wordt als hun veilige haven. Het ervaren van deze relatie kan, als die enige tijd wordt onderhouden, een veilige basis worden van waaruit deze individuen in staat zijn om hun omgeving verder te verkennen en in het gastland te groeien, doordat ze veerkracht opbouwen om de migratierealiteit aan te kunnen. Ik denk dat een van de sterke punten van mijn onderzoek is dat het dit fenomeen benadert als een psychologische ervaring en het framework van de volwassen hechtingstheorie gebruikt om de complexiteit rond het ervaren van God in een vreemd land te begrijpen. De onderzoeksresultaten zouden grote gevolgen kunnen hebben voor het Nederlandse migratie- en integratiebeleid. Bovendien is er behoefte aan vervolgonderzoek dat licht werpt op de effectiviteit van therapieën met betrekking tot hechtingsproblematiek bij migranten en “vreemdelingen” in het algemeen, om te bouwen aan een veiligere samenleving en gezonde migrantengemeenschappen.’

Lagos, Stellenbosch, Groningen, Sydney

Victor Counted studeerde Theologiestudies aan het West Africa Theological Seminary in Lagos, Nigeria, en deed zijn Master Filosofie aan de Universiteit van Stellenbosch, waar hij een masterthesis schreef over identiteitscrises bij jongeren. Daarna ging hij naar Groningen voor zijn PhD-traject. ‘Ik had het geluk om hier te mogen werken met een van de meest doortastende en flexibele wetenschappers op het gebied van de Religiepsychologie, in de persoon van prof. dr. Hetty Zock. We hebben samen geweldig werk kunnen verrichten, iets waarvan ik denk dat we er beiden trots op zijn. De eerste keer dat ik in Groningen kwam werd ik verliefd op deze plek. Het is een prachtige, landelijke stad die ik bijna elk jaar bezoek.’ Recentelijk is Victor naar Australië verhuisd, waar hij nu onderzoek doet en onderwijs verzorgt aan de School of Social Sciences and Psychology van Western Sydney University.

Promotieceremonie

On 27 juni zal Victor tijdens een promotieceremonie zijn dissertatie Experiencing God in a Foreign Land verdedigen in aanwezigheid van zijn promotoren prof. dr. Hetty Zock, Bijzonder hoogleraar Levensbeschouwing en Geestelijke Volksgezondheid met bijzondere aandacht voor het domein van de geestelijke verzorging, dr. Kim Knibbe, universitair hoofddocent Sociologie en Antropologie van Religie, en co-promotor dr. Anja Visser-Nieraeth, universitair docent Geestelijke Verzorging, allen werkzaam aan de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen.

• Wanneer:       Donderdag 27 juni 2019
• Aanvang:       16:15
• Waar:             Academiegebouw