Postdoc Award Jeffrey Rubinoff Sculpture Park voor Lieke Wijnia

Kunsthistorica en religiewetenschapper dr. Lieke Wijnia mocht op 16 maart jongstleden al de Grote Gouden Prijspenning van het Godgeleerd Genootschap van de Teylers Stichting in ontvangst nemen voor haar prijswinnende essay ‘In Pursuit of the Sacred. The Museum as Laboratory in the Contemporary Quest for God.’ Zij onderzocht daarin of je musea als plaatsvervangers van kerken kunt zien en of bezoekers spirituele ervaringen hebben bij het zien van kunst. Onlangs sleepte ze weer een prijs in de wacht, die ze op 26 juni in Canada mocht ophalen: de allereerste Postdoc Award van het Jeffrey Rubinoff Sculpture Park. Deze won ze voor haar onderzoeksvoorstel naar de spirituele dimensies in het werk en de receptie van Piet Mondriaan.

Spiritualiteit in het werk en denken van Mondriaan

Lieke Wijnia: ‘Mondriaans spirituele interesses worden vaak gereduceerd tot zijn theosofische belangstelling, waarover ook weer veel onenigheid bestaat hoe deze te interpreteren. Naar mijn mening heeft spiritualiteit een complexere plek in het werk en denken van Mondriaan, en behoeft dit daarom meer genuanceerd onderzoek. Mijn methodologische uitgangspunt hierbij is: Hoe kunnen we Mondriaans schrijven, waarin hij nieuwe woorden bedacht en gebruikte om aan zijn nieuwe ideeën uiting te geven, relateren aan zijn schilderijen, de verwezenlijking van zijn radicaal nieuwe visie?’

Kunst is een waardevolle manier van communiceren

Lieke, waarom heeft jouw onderzoeksvoorstel gewonnen, denk je? ‘Ik denk omdat het een interdisciplinair voorstel is dat kunstgeschiedenis en religiewetenschap combineert. Het algemene thema van de awards is ‘Art & Knowledge’ en een van de subthema’s was ‘the Sacred’. In mijn onderzoek ben ik niet alleen op zoek naar de vraag hoe het sacrale in de kunstwerken wordt verwerkt, maar ook hoe de kunstwerken als potentieel sacrale voorwerpen voor haar toeschouwers kunnen werken. Onderzoek naar het thema Kunst & Kennis is volgens mij relevant omdat kunstwerken visuele uitingen zijn van kennis, een manier van communiceren die geheel anders is dan tekst. In het geval van Mondriaan is het een van mijn vragen hoe de tekstuele en visuele vormen waarin hij zich uit, elkaar aanvullen als bronnen van kennis. Beeldende kunst wordt te vaak als frivool, decoratief of zelfs zinloos gezien – terwijl het net zo’n waardevolle manier van communiceren is als toespraken of geschreven teksten.’

Presentatie en prijsuitreiking op 26 juni

Op 26 juni geeft ze haar presentatie ‘Knowing through Seeing: Piet Mondrian’s Visions of the Sacred’ en zal ze de prijs in ontvangst nemen tijdens het Company of Ideas Forum op Hornby Island, een klein eiland bij de kust van Vancouver, waar het Jeffrey Rubinoff Sculpture Park is gevestigd. In aanloop naar de prijs toe is Lieke al begonnen met het deel van het onderzoek naar de plek en vorm van spiritualiteit in Mondriaans werk en denken. Dit heeft geresulteerd in een boekhoofdstuk in de nog te verschijnen bundel ‘Religion & Sight’ (Equinox Publishing). Het onderzoek hiervoor ligt aan de basis van haar presentatie tijdens het Company of Ideas Forum.

Onderzoeksbevinding: een paradox

Welk(e) inzicht(en) heeft dit eerste deel van het onderzoek opgeleverd? Lieke Wijnia: ‘Dat, hoewel Mondriaans spiritualiteit sterk verbonden is met het moderne, stedelijke leven, deze paradoxaal genoeg gebaseerd is op fundamenteel pre-moderne ideeën over het universele karakter van kijken. De schilder streeft een objectieve, universele manier van kijken na, die in sterk contrast staat met de steeds subjectiever en individueler wordende manier van kijken die in de 20e eeuw ontstaat. In vervolgonderzoek, dat ik zal uitvoeren nadat ik de prijs in ontvangst heb genomen, wil ik onderzoeken hoe deze paradox heeft doorgewerkt in de receptie van Mondriaans werk door de jaren heen. Uiteindelijk hoop ik, als beide delen van het onderzoek zijn afgerond, hierover een monografie te schrijven.’

Over Lieke Wijnia

Dr. Lieke Wijnia (Harlingen, 1985) is kunsthistorica en religiewetenschapper. In 2016 is ze cum laude gepromoveerd aan Tilburg University, op een onderzoek naar percepties van het sacrale tijdens festival Musica Sacra Maastricht. Ze doceert kunstgeschiedenis aan University College Tilburg en is als postdoc verbonden aan het Centrum voor Religie en Erfgoed van de Rijksuniversiteit Groningen. Hier werkt ze aan de organisatie van een internationale conferentie over religieus erfgoed en diversiteit, die zal plaatsvinden in 2019. In haar onderzoek houdt Wijnia zich bezig met kunst op het kruispunt van religie, erfgoed en politiek.