27 februari 2015: interdisciplinair symposium over de weg naar heelwording bij trauma, rouw en dissociatie

Dr. Hanneke Muthert (universitair docent Godsdienstpsychologie en Geestelijke Verzorging) en dr. Hanneke Schaap-Jonker (universitair docent Godsdienstpsychologie) doceren samen de postacademische cursus ‘Trauma, rouw en zingeving’. Het interdisciplinair congres op 27 februari is onderdeel van het cursusprogramma, maar kan ook op zichzelf bijgewoond worden. De docenten organiseren het congres samen met de Stichting Kunst uit Geweld en het Kenniscentrum Religie en Levensbeschouwing. De sprekers op deze dag zijn divers: traumatherapeuten, theologen, psychologen, ervaringsdeskundigen… Wat is de insteek van de organiserende docenten tijdens dit symposium?

Een weg vinden uit trauma

Hanneke Schaap vertelt: ‘Het congres gaat over trauma, dissociatie en zingeving en hoe heelwording dan nog, of weer, mogelijk is. Door trauma is er geschud aan de fundamenten van iemands bestaan. Assumpties zoals ‘ik ben niks waard, ik stel niks voor, de wereld is mij slecht gezind’ hebben de plaats ingenomen van assumpties als ‘de wereld is mij goed gezind, het leven is zinvol, ik ben de moeite waard’. Geweld en misbruik slaan die volledig onderuit. Mijn primaire focus is trauma en Hanneke Muthert heeft als expertise rouwprocessen, maar allebei zoeken we hoe zingeving nog mogelijk is als mensen zulke grote verliezen geleden hebben of zulk trauma hebben meegemaakt. Ik ga in op de vraag hoe trauma raakt aan het vermogen om te mentaliseren, te reflecteren, en in het verlengde daarvan zin te vinden en te geven. Iemand met een trauma leeft vanuit de ervaring dat mensen elkaar verschrikkelijke dingen aandoen, dat er geleden wordt en dat je niemand kunt vertrouwen. Het verbeelden, vermoeden en verlangen dat het anders kan zijn, kan iemand dan een drive geven om een weg te gaan zoeken om omhoog te krabbelen. Hanneke Muthert focust in dit kader op het vermogen om te rouwen.’

De crux van rouwen

Muthert: ‘Als je een verlies of ernstig ontwrichtende levensgebeurtenis meemaakt, kan dat je helemaal gaan beheersen. Enige distantie tussen jou en de gebeurtenis is dan helpend. Je ziet dat mensen een eigen verhaal construeren om te kunnen en durven kijken naar wat er gebeurd is. Noodzakelijk en helpend is dan taal die ook door andere mensen gebruikt wordt. Denk aan gedichten, schilderijen of boeken, maar ook rouwrituelen in het publieke domein. Daardoor zie je dat het anderen ook lukt om uit die chaos te komen, om verlies te integreren in hun leven. Therapeuten poetsen verlies of trauma niet weg; de pijn is er en bepaalde daden zijn begaan, maar er ontstaat meer ruimte om ernaar te kunnen kijken. Dat is de crux van rouwen, ook bij trauma: dat je er niet langer mee samenvalt en het kunt integreren in je leven, dat meer is dan dat.’

Ruimte is helend

‘Heel mooi hoe Esther Veerman in haar workshop laat zien dat een creatief werk ontstaat voordat er woorden gegeven kunnen worden aan wat iemand heeft meegemaakt. Naar aanleiding van het beeld kun je woorden en gedachten vinden voor wat jou gebeurd is. De ruimte die zo ontstaat, is helend. De therapeut kan dan gaandeweg getuige worden van wat jij hebt meegemaakt, van die momenten waarop jij zo alleen bent geweest. De therapeut heeft dus ook verbeeldingsruimte en mentaliserend vermogen nodig om te kunnen helpen. Het is echt een wisselwerking.’

Verbeeldingskracht

Muthert: ‘Via de verbeeldingskracht kun je komen bij wat iemand echt nodig heeft. Pas als de therapeut ruimte geeft aan de verbeeldingsvorm en de eigen taal van de cliënt kan deze als ander tevoorschijn komen. De therapeut moet echt durven kijken. We willen laten zien hoe verbeeldingskracht op verschillende manieren kan bijdragen aan herstel en heelwording. Er bestaat niet één goed model, één manier om weer gezond te worden. Oog voor diversiteit maakt dat je een cliënt beter kunt begeleiden. Dat werkt normaliserend in plaats van pathologiserend, en het is empowerend voor de cliënt.’

Meer informatie en inschrijving

• Datum: vrijdag 27-02-2015
• Tijdstip: 10.00-17.00
• Plaats: Conferentiecentrum Mennorode, Elspeet
• Hoofdsprekers: prof.dr. Onno van der Hart, dr. Ellert Nijenhuis, prof. dr. Ruard Ganzevoort, dr. Hanneke Schaap-Jonker, dr. Hanneke Muthert, dr. Alexander Veerman en drs. Esther Veerman

Meer informatie en inschrijving voor het symposium is te vinden op de webpagina van het symposium