‘Ik hoop dat ik een beetje heb kunnen bijdragen’

Op vrijdag 1 september draagt Cisca Wijmenga haar ambtsketen over aan de nieuwe rector Jacquelien Scherpen. Na vier jaar in de ‘tredmolen’ van de ‘leukste baan die er bestaat’ kijkt Wijmenga voldaan terug. Het is tijd voor rust in het hoofd, ruimte voor zichzelf en het Pieterpad.

_{Tekst: Riepko Buikema, afdeling Communicatie; foto's: Nienke Maat}

Kort na haar aantreden, vier jaar geleden, omschreef de kersverse bestuurder Wijmenga haar universiteit als een mammoettanker. Nu, in de aanloop naar haar afscheid, constateert ze tevreden dat de vaarrichting toch echt is veranderd. ‘De RUG staat midden in de maatschappij. Wij moeten de oplossing zijn voor grote issues. Niet zomaar een beetje meedoen. Nee, de universiteit zit aan het stuur, met de Sustainable Development Goals van de VN als stuwende kracht. Dat is altijd mijn drijfveer geweest. Het was een voorrecht om te ervaren wat je allemaal kunt bewerkstelligen.’

Aandacht voor onderwijs

Op de vraag waar Wijmenga met het meeste plezier op terugkijkt volgt een zorgvuldig voorbereide lijst met meer dan twintig initiatieven, met de kanttekening dat zeker niet elke poging tot verbetering of vernieuwing slaagde. ‘Ik heb geprobeerd om onderwijs meer de aandacht te geven die het verdient. Ben trots op Ruggesteun, de nieuwe onderwijsloopbanen binnen Erkennen en Waarderen, de ontwikkeling van de Teaching Academy Groningen met zijn community-vorming, en de ingezette docentprofessionalisering en onderwijsvernieuwing.’

Weerbaarheid

Rode lijn in de terugblik van Wijmenga: haar inspirerende, ontroerende en confronterende ontmoetingen met studenten, docenten, onderzoekers en collega’s. ‘Ik heb enorm genoten van mijn ontmoetingen met de vele bevlogen onderzoekers en de wekelijkse lunches met studenten. Ik herinner me een student die zei: “Mijn ouders verpakken mij in bubbeltjesplastic.” Dat vond ik veelzeggend. Als student moet je juist struikelen en leren opstaan. Het is een mythe dat de studententijd de leukste tijd van je leven moet zijn. Tegenslagen zijn niet per se erg, zolang je psychisch niet helemaal in de knoop raakt. Ik zou het mooi vinden als studenten weerbaarder zijn wanneer zij afzwaaien.’

Pas op de plaats

Meermaals ervoer Wijmenga hoe studenten tegen haar positie opkeken. Die momenten greep ze steevast aan om uit te leggen dat het leven nooit verloopt langs een simpele rechte lijn omhoog. ‘Dan vertelde ik hoe ik op de mavo begon, dat uit mijn familie niemand ooit studeerde en dat ik nooit bezig ben geweest met de positie waarop ik uiteindelijk terecht kwam. Die gesprekken hielpen hen te relativeren. Ik hoop dat ik zo een klein beetje heb kunnen bijdragen.’

Hopelijk leiden ook de pilot voor Slimmer Academisch Jaar en de volgende fase van de Europese alliantie van universiteiten ENLIGHT de komende jaren tot verbetering, zegt Wijmenga. Ze hoopt dat studenten en docenten in de toekomst ‘niet altijd hoeven door te jakkeren’ en dat studenten binnen Europa makkelijker hun weg vinden naar partneruniversiteiten die zíj belangrijk vinden voor verdieping of verbreding.

Making Connections

Met genoegen ziet Wijmenga terug op het ontstaan van de vier Schools voor Wetenschap en Samenleving. ‘Ik heb hard getrokken aan ons interdisciplinair onderzoek. Zeker in een oude universiteit als die van Groningen zijn disciplines diepgeworteld, en zeker ook heel belangrijk, maar dat maakt het misschien nog wel lastiger om die verbinding te zoeken. De Schools brengen nu mensen uit verschillende faculteiten bij elkaar.’

Die groeiende aandacht voor teamprestaties en samenwerking past ook binnen Erkennen en Waarderen, het initiatief om loopbaanontwikkeling breder te beoordelen. ‘Wat beteken je voor je instituut, je faculteit of de universiteit? Hoe leidt jouw onderzoek tot veranderingen in de maatschappij? Hoe draag je bij aan onze strategie? Dat nieuwe perspectief vind ik heel belangrijk.’

Bewondering

Meermaals benadrukt de vertrekkende rector de waardering die zij heeft voor de studentassessoren, de bevlogen U-raadsleden en de bestuurders van alle studie- en studentenverenigingen. ‘Het is fantastisch om te zien hoe zij met hun verantwoordelijkheden omgaan, hoe ze daarvan leren. Ik zag ze enorm groeien. Besturen of invloed uitoefenen leer je niet in een collegezaal, zo’n praktijkervaring gun ik elke student.’

Onder vuur

Bestuurders van grote studentenverenigingen krijgen soms van alles over zich heen, zag Wijmenga van dichtbij. Zoals zijzelf en haar collega’s Jouke de Vries en Hans Biemans ook een tijd stevig onder vuur lagen. Tot een oproep om direct af te treden aan toe. ‘Dat vond ik heftig. Het raakte mij, omdat men er bijna vanuit ging dat wij als College van Bestuur niet het beste met de universiteit voor hebben. Dat we hier zitten om mensen dwars te zitten. Wij zijn niet perfect, er gebeuren dingen die niet leuk zijn, maar zo’n online petitie om op te stappen… In mijn oude onderzoeksgroep waren mensen helemaal in shock. Er ontstond een heel rare dynamiek, omdat de promovendi die niets van de onrust meekregen, toch ineens werden geconfronteerd met zo’n petitie.’

Op naar Maastricht

Het besluit om aan het einde van haar termijn op 1 september het rectoraat over te dragen had Wijmenga bovendien reeds maanden eerder aangekondigd. ‘Ik geef het stuur straks door aan een ontzettend goede opvolger. Ik kijk uit naar iets meer ruimte voor mezelf. Ik treed onder meer toe tot de Raad van Toezicht van de Hanzehogeschool, ga een Comenius wandel-leergang volgen en ben begonnen aan het Pieterpad. Die route wil ik in mijn eentje lopen, en liefst voor het einde van dit jaar voltooien. Ik hoop dat het meditatief werkt, dat er rust komt in mijn hoofd. Het doel is Maastricht, waar mijn overleden partner een tijd woonde. Het lijkt me mooi daar een paar dagen door te brengen.’