Margrite Kalverboer benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau

Margrite Kalverboer (Groningen, 1960), sinds 1990 verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen, is benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. Zij is onbezoldigd bijzonder hoogleraar ‘Kind, (Ortho)pedagogiek & Kinderrechten en Vreemdelingenrecht’ bij de afdeling Pedagogische Wetenschappen en Onderwijskunde van de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen aan de RUG. In 2016 werd zij voor zes jaar benoemd tot Kinderombudsman van Nederland. Op zeer gedreven wijze en met een enorme inzet, visie en betrokkenheid geeft zij als voorvechter en belangenbehartiger van kinderen invulling aan haar werk, waarbij ze zich altijd laat leiden door het belang van kinderen, zoals deze zijn vastgelegd in het Internationaal Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties (IVRK).

Veelzijdige wetenschapper

Kalverboer studeerde Orthopedagogiek aan de RUG en volgde een opleiding aan de Academie voor Beeldende Kunst Minerva te Groningen. Na haar promotie werkte ze als gedragswetenschapper en hoofd Pedagogisch Beleid en Behandeling in de Justitiële Jeugdinrichting Het Poortje te Groningen en als docent bij de afdeling Pedagogische Wetenschappen en Onderwijskunde aan de RUG. Van 2012 tot 2016 was zij bijzonder hoogleraar Kind, (Ortho)pedagogiek en Vreemdelingenrecht aan de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen. Vanaf 2002 combineerde ze haar werk als universitair docent met een studie Nederlands Recht met de specialisatie in Kinderrechten, omdat ze merkte dat ze juridische kennis nodig had om de belangen van kwetsbare kinderen beter te kunnen onderzoeken en behartigen.

Belang van het kind centraal

Voor Kalverboer staat het belang van het kind altijd centraal. Als wetenschapper leverde zij een bijzonder waardevolle bijdrage aan de pedagogische invulling van dit juridische begrip. Verder heeft ze het interdisciplinair Expertisecentrum voor Kinderen en Vreemdelingenrecht opgezet binnen de RUG: een uniek centrum in de wereld. Haar benadering vraagt om een dubbele expertise: inzicht in de bedreiging en de ontwikkeling van het kind en kennis van het vreemdelingenrecht en het IVRK. Op indrukwekkende wijze wist zij met haar onderzoek de aandacht te vestigen op de rechtsongelijkheid van vluchtelingenkinderen in juridische procedures en richtte zij zich op het verbeteren van hun positie. In 2010 ontving ze voor haar grote inzet de Nationale Jeugdprijs.

Internationale autoriteit in de kinderrechten

Internationaal staat Kalverboer bekend vanwege haar grote deskundigheid en haar interdisciplinaire onderzoeksbenadering. Voordat ze Kinderombudsman werd, was ze lid van verschillende Europese netwerken van onderzoekers gericht op migratie en sprak ze geregeld op internationale symposia en congressen, leverde ze bijdragen aan internationale publicaties en was ze reviewer voor diverse internationale tijdschriften. Haar gedachtegoed over het belang van het kind en het theoretische model (BIC-Model) dat zij ontwikkelde is opgenomen in de visie van het Committee on the Rights of the Child. Dit comité ziet internationaal toe op de naleving van het kinderrechtenverdrag dat wereldwijd door bijna alle landen is ondertekend. Haar werk geniet internationaal dan ook veel aanzien en ze wordt alom beschouwd als een absolute autoriteit op het vlak van kinderrechten.

Kinderpardon

De maatschappelijke betekenis van het werk van Kalverboer blijkt uit de toonaangevende manier waarop haar onderzoek heeft bijgedragen aan de kennis over de ontwikkeling en het veilige toekomstperspectief van asielkinderen die langdurig in Nederland verblijven. Deze kennis is gebruikt als onderbouwing van de Regeling die bekend is komen te staan als het Kinderpardon. Ook heeft haar werk bijgedragen aan de verbetering van de opvang en begeleiding van alleenstaande minderjarige vluchtelingen. Daarnaast heeft ze een klinische afdeling opgericht voor de uitvoering van het zogeheten Belang van het Kind-Assessments. Deze assessments zijn erop gericht om de individuele belangen en behoeften van kinderen een rol van betekenis te laten spelen in de juridische besluitvormingsprocedures. Hierdoor kan het leed en de gevaren van deze kinderen beter in beeld worden gebracht bij beslissers en beleidsmakers. Opvallend is hoe geduldig zij luistert naar de verhalen van de kinderen en hun ouders. Zij is in staat om te zien wat er in mensen omgaat, waardoor de kinderen en ouders een groot vertrouwen in haar stellen en het aandurven om hun vaak aangrijpende levensverhaal met haar te willen delen. Als ze ziet dat belangen van kinderen ernstig geschonden worden, zet ze zich zonder twijfel en belangeloos in om hun belangen te verdedigen en behartigen.

Inspiratiebron als docent, leidinggevende en bestuurder

Voor studenten die onderwijs bij haar volgden is Kalverboer een inspiratiebron en groot voorbeeld vanwege haar gedrevenheid en interesse voor de interdisciplinaire benadering van kinderrechten. In de jaren voor haar benoeming tot Kinderombudsman heeft ze ook een grote bestuurlijke bijdrage geleverd aan de visieontwikkeling en inrichting van de Afdeling Pedagogische Wetenschappen en ze is nog steeds beschikbaar als adviseur. Als leidinggevende heeft ze medewerkers gemotiveerd om zich te ontwikkelen en hun loopbaan vorm te geven daar waar hun hart en capaciteiten lagen. Ook was zij verbonden aan de Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming, waarbij zij onder andere heeft bijgedragen aan een gevoelig rapport over adoptie. Verder heeft ze zich ingezet als voorzitter in het College van Beroep van de beroepsvereniging van pedagogen en onderwijskundigen (NVO).

Doorslaggevende rol als Kinderombudsman

In 2016 is Kalverboer benoemd als Kinderombudsman, waardoor ze nog meer kan betekenen en bereiken om de kinderrechten nationaal en internationaal te waarborgen. Als Kinderombudsman besteedt ze al haar tijd en energie aan de belangen van vaak kwetsbare kinderen. Ze geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de overheid over de naleving van het kinderrechtenverdrag en vertegenwoordigt daarbij de stem van het kind. Zo heeft ze een Kinderrechtentour georganiseerd waarbij ze gedurende enkele weken door het land reisde, inclusief Caribisch Nederland, om inzicht te krijgen in de behoeften van kinderen en jongeren. Wat haar uitzonderlijk maakt als Kinderombudsman is dat zij in haar functie gebruik maakt van wetenschappelijke kennis: ze weet het onderzoeksdomein dat ze opgebouwd heeft binnen de universiteit te continueren en uit te breiden. Ze gebruikt haar eigen onderzoek naar de gedragswetenschappelijke en juridische aspecten van kinderrechten in haar werk en draagt belangeloos bij aan kennisvermeerdering door data beschikbaar te stellen. Zo laat ze haar werkwijze tijdens de Kinderrechtentour analyseren en gebruikt ze de uitkomsten om deze werkwijze te verbeteren. Sinds haar benoeming heeft ze publicaties laten uitgaan over bijvoorbeeld huiselijk geweld, armoede, pleegzorg, jonge mantelzorgers, vluchtelingenkinderen en de invloed van de coronamaatregelen op kinderen. Ook heeft zij als eerste de kinderen die opgroeien in het Groningse gaswinningsgebied op de agenda gezet en heeft ze veel gedaan voor de bescherming van Nederlandse kinderen die door hun ouders zijn meegenomen naar het kalifaat van IS in Syrië.

Warme persoonlijkheid en koppige doorzetter

Kalverboer heeft haar werkzaamheden altijd vasthoudend en met overtuiging uitgevoerd, ook toen ze in de familiaire sfeer te maken kreeg met persoonlijke tegenslagen. Ze bleef oog voor anderen houden en wordt alom geprezen vanwege haar warme persoonlijkheid, haar intelligentie, doorzettingsvermogen, bescheidenheid en gedrevenheid. Zij handelt vanuit zuivere intenties, is standvastig en bescheiden, en communiceert altijd eenduidig, no-nonsens en helder. Ze is een vrouw die moedig en koppig doorzet, ook onder lastige, politieke omstandigheden, waarbij zij controversiële kwesties niet schuwt, altijd met als doel de belangen van kwetsbare kinderen te behartigen.

Meer informatie

In beeld: Margrite Kalverboer