Integratie van nieuwkomers staat bijna stil

De lockdown in maart 2020 was voor iedereen in Nederland moeilijk, maar zeker ook voor nieuwkomers: zij hadden 50% minder contacten dan daarvoor. Het gevolg is dat ze zich eenzamer voelen en hun integratie in de samenleving op dit moment bijna stilstaat. Dat blijkt uit een onderzoek naar de psychologische gevolgen voor nieuwkomers tijdens de eerste lockdown. Het is uitgevoerd door een team van onderzoekers en studenten van de RUG; de organisaties ‘Groningen Verwelkomt’ en ‘Heel Groningen helpt’; en drie Syrische onderzoekers. De onderzoeksresultaten en beleidsadviezen worden gepresenteerd in een online video en een webinar op donderdag 3 december (van 16.00-17.00 uur).

Vereenzaming

Evert Sulman is oprichter van Groningen Verwelkomt en zet zich in om het samenleven van oude en nieuwe Groningers te ondersteunen. In coronatijd is hij gestart met Heel Groningen Helpt. Dit initiatief is bedoeld om tijdens de beperkende coronamaatregelen burenhulp te coördineren voor mensen die weinig tot geen netwerk hebben. Samen met hem hebben sociaal en cultureel psycholoog Nina Hansen van de RUG, studenten en Syrische onderzoekers onderzocht wat de ervaringen van nieuwkomers tijdens de eerste lockdown waren en wat voor hen waardevol was. De resultaten zijn schrikbarend: tijdens de eerste lockdown hadden nieuwkomers 50% minder contacten. Hoewel ze online het contact met familie en vrienden uit hun land van herkomst konden houden, verloren ze het contact met Nederlandse collega's, klasgenoten, vrijwilligers of buren. Hoe meer contacten ze verloren, des te eenzamer ze zich voelden.

Onderzoeksinput van RUG-studenten en Syrische onderzoekers

Twee psychologiestudenten, Eline Heikamp en Helena Pünjer, hebben onder begeleiding van Nina Hansen samen met drie Syrische onderzoekers hun onderzoekaanpak ontwikkeld. Door mensen op een structureerde manier hun verhalen in hun moedertaal te laten vertellen wilden ze meer inzicht in de situatie van nieuwkomers krijgen. Op basis van hun wetenschappelijke inzichten hebben ze concrete adviezen voor de praktijk ontwikkeld. De interviews werden uitgevoerd door Sama Alaloush, Adham Elias Botrous, en Majd Jabbour. Zij hebben meer dan 60 Syrische mensen uit hun netwerk gevraagd om hun sociale landkaart te tekenen: waar ze voor de pandemie dagelijks naartoe gingen zoals werk of school, met wie ze daar in contact waren en welke plekken op hun persoonlijke landkaart hun het gevoel gaven welkom te zijn of niet en vragen over hun welzijn.

Taal leren en talenten delen

De Syrische onderzoekster Sama Alaloush benadrukt het belang van het leren van de taal om een plek in de Nederlandse samenleving te vinden. Taal- en inburgeringsscholen zijn deels gesloten en het onderwijs focust zich op het leren van grammatica en woordenschat. Maar het Nederlands spreken in hun dagelijkse leven is volgens haar interviewpartners veel crucialer. Nieuwkomers hebben op dit moment amper mogelijkheden om hun Nederlands te oefenen. Majd Jabbour concludeert dat mensen die in Groningen wonen graag Nederlanders willen ontmoeten die dezelfde talenten en interesses hebben. Dit verbindt en kan helpen om van elkaar te leren, zodat nieuwkomers zich makkelijker kunnen oriënteren en soepeler doorstromen naar de arbeidsmarkt. Maar mensen die op het platteland wonen, hebben vooral behoefte om Nederlands te spreken. Ze gaven duidelijk aan dat ze graag deelnemen aan sociale bijeenkomsten om zo hun plek in de lokale samenleving te vinden en mee te doen.

Aanbevelingen

Op basis van hun resultaten heeft het team twee hoofdaanbevelingen voor gemeenten en de overheid, organisaties en vrijwilligers:

• Faciliteer mogelijkheden zodat nieuwkomers in contact kunnen blijven en ook nieuwe Nederlandse medeburgers kunnen leren kennen. Dit kan ook in deze tijden via online-ontmoetingen of activiteiten buiten, zoals walk & talk.
• Sommige nieuwkomers zijn bang voor afwijzingen of zijn onzeker over de manier waarop ze contacten moeten initiëren. Door trainingen en gesprekken kunnen nieuwkomers gesteund worden om ontmoetingen aan te gaan.

Webinar over aanpak voor de praktijk

Op donderdag 3 december vindt tussen 16-17 uur een Webinar plaats. Er zal worden gediscussieerd over de manier waarop gemeenten en organisaties de integratie ook in tijden van sociale afstand kunnen stimuleren. Jorrit Hoekstra (onafhankelijk onderzoeker, adviseur en procesbegeleider op het gebied van migratie, integratie en polarisatie) gaat in gesprek met het projectteam over hun ervaringen en aanbevelingen voor de praktijk. Daarna is er ruimte voor vragen. Christian de Kraker (docent-onderzoeker bij het Alfa-college, bestuurder bij Vlucht Voorwaarts) sluit de bijeenkomst af met suggesties voor vervolgstappen om integratie ook tijdens de wintermaanden te faciliteren. Het Webinar is open voor beleidsmakers, gemeentes, landelijke overheid, uitvoeringsorganisaties, vrijwilligers, onderzoekers, studenten en iedereen die geïnteresseerd is in de onderzoeksresultaten en de daaruit voortvloeiende aanbevelingen voor de praktijk.

Meer informatie

• Nina Hansen
• Video
• Website
• Webinar op 3 december tussen 16.00-17.00 uur