Corona maakt belang IC-cafés eens te meer duidelijk

In de agenda van promovenda Lise Beumeler stonden de data al lang gemarkeerd. Drie IC-cafés had ze samen met de medewerkers van de nazorgpoli van het MCL gepland. Het werden er door corona uiteindelijk nul. Toch is ze niet uit het veld geslagen. Sterker nog, ze heeft ook hier wat van geleerd.

Beumeler doet vanuit RUG/Campus Fryslân bij het Medisch Centrum Leeuwarden onderzoek naar het verbeteren van herstel van mensen die op de intensive care (IC) hebben gelegen. Zij hebben thuis vaak nog fysieke en psychische klachten, een gevolg van spierverzwakking, controleverlies en angst. Als onderdeel van haar onderzoek had Beumeler samen met het ziekenhuis drie IC-cafés georganiseerd. Voormalig patiënten vertellen daar over hun ervaringen en een specialist geeft voorlichting over leven na de intensive care. Want in de medische zorg is er veel aandacht voor beter worden, maar nog te weinig voor de periode na de intensive care.

Succesformule

IC-cafés zijn een betrekkelijk nieuw fenomeen in Nederland. Twee jaar terug had Tilburg de primeur. Beumeler weet van ervaringen in andere steden dat patiënten heel blij zijn met het contact met lotgenoten. Ook in Leeuwarden was de interesse groot. Per keer hadden ongeveer dertig mensen zich aangemeld voor de fysieke bijeenkomst - een vrij groot aantal gezien de onzekere coronatijden en de kwetsbare doelgroep. Beumeler: ‘Voormalig IC-patiënten hebben vaak klachten en zijn bovengemiddeld bang om weer ziek te worden. Al deze mensen vonden dit dus belangrijk genoeg om hun angst opzij te zetten.’

Het hele gezin mee

Dat de interesse ook echt van de doelgroep kwam, daar is Beumeler van overtuigd. ‘Ja, we willen er geen artsen- en verplegersonderonsje van maken. We trekken zeker voormalig patiënten, vaak ook met een partner. Ook voor hen is dit leerzaam, om de situatie en het gedrag van hun partner beter te begrijpen. Er was zelfs iemand die het hele gezin wilde meenemen. Dat geeft wel aan hoe zwaar een ic-opname in kan grijpen op de thuissituatie.’

Effecten van corona

Natuurlijk heeft de coronacrisis heeft haar onderzoek beïnvloed, vertelt Beumeler. Maar niet alleen ten nadele. ‘Er is een negatieve, praktische kant. Ik kan in het ziekenhuis geen metingen doen en minder patiënten uitnodigen op de nazorgpoli. Velen willen dat ook niet, die mijden het ziekenhuis nu liever.’ Maar er is ook een positieve kant, zo blijkt: de afstand maakt contacten waardevoller. Beumeler: ‘Ik spreek voor mijn onderzoek 81 voormalig patiënten geregeld. Juist omdat ik ze nu niet meer zie, bel ik ze vaker op. We praten over hun situatie, hun angsten en beperkingen tijdens corona. Dat vinden ze heel fijn, want veel ander zorgcontact, met bijvoorbeeld de huisarts en de fysiotherapeut, is of was weggevallen.’

Stimulans voor meer actie

Corona heeft voor Beumeler en haar collega’s het belang van nazorg extra duidelijk gemaakt. ‘De nazorg voor IC-patiënten is vrij mager nu. Mensen die in het MCL lagen worden meegenomen in het reguliere traject van bijvoorbeeld een terugkomgesprek op de nazorgpoli. Maar we hadden hier patiënten uit het Zuiden. Ik verwacht niet dat die een dagje naar Leeuwarden gaan rijden voor zoiets. Die vallen tussen wal en schip. Het wordt nu nog belangrijker om vaart te maken met ons geplande voedings- en beweegprogramma. Gelukkig komt er vanuit de zorgverzekeringen ook steeds meer aandacht voor deze problematiek.’

Oprechte aandacht

Wannéér er weer een IC-café komt, dat is koffiedik kijken. Maar wat Beumeler betreft komt er van uitstel geen afstel. Want als er iets is dat deze afgelaste bijeenkomsten haar hebben geleerd dan is het wel dat er grote behoefte aan is. ‘De IC-verpleegkundigen wilden zoiets al heel lang. Ze waren blij dat we het samen konden opzetten binnen mijn onderzoek. Het is prachtig om te zien dat inzichten en kennis vanaf de werkvloer zo goed aansluiten bij de behoefte van de patiënt. Uit oprechte aandacht kunnen mooie dingen voortkomen.’

_{Tekst: Eelco Salverda, afd. Communicatie RUG}