Trekvogels presteren het slechtst in West-Afrika
In Groenland broedende strandlopers die voor een West-Afrikaans winterverblijf kiezen in plaats van elders langs de Oost-Atlantische kust, hebben lagere overlevingskansen, slaan hun eerste broedseizoen vaker over en arriveren later in hun broedgebieden. Een publicatie in het Journal of Animal Ecology geleid door onderzoeker Jeroen Reneerkens (RUG en NIOZ) nuanceert het gangbare idee over vogeltrek dat de kosten van langere trekvluchten noodzakelijkerwijs gecompenseerd worden door hogere baten in de winterverblijven.
De drieteenstrandloper is een trekvogel van een half ons die op de hoogarctische toendra broedt en in de nazomer naar stranden in tropische of gematigde streken trekt. Strandliefhebbers kennen ze als de grijs-witte vogeltjes die voor de golven heen en weer rennen. Hun jaarlijkse trekvluchten variëren tussen de 3.700 en de 22.000 km. Als drieteenstrandlopers een paar maanden oud zijn, kiezen ze een overwinteringsgebied in een kustgebied ergens tussen Schotland en Namibië, zoals de Waddeneilanden. Aan die locatie blijven ze de rest van hun leven trouw, onderbroken door lange jaarlijkse vluchten naar Groenland om te broeden.
![Een vliegende drieteenstrandloper tijdens de voorjaarstrek op IJsland. Fotograaf: Jeroen Reneerkens.](/about-ug/latest-news/news/archief2019/nieuwsberichten/1029-trekvogels-1.jpg)
De voor- en nadelen van een winterverblijf
Een internationaal onderzoeksteam, geleid door dr. Jeroen Reneerkens, werkzaam aan de Rijksuniversiteit Groningen en het NIOZ, vroeg zich af waarom de ene drieteenstrandloper voor een winterverblijf in Nederland kiest, terwijl een andere uit dezelfde broedpopulatie helemaal naar Namibië trekt. Gedurende 7 jaar onderzochten ze de voor- en nadelen van winterverblijven in Europa en Afrika. Ze maakten duizenden vogels met kleurige ringetjes individueel herkenbaar, die vervolgens door een groot internationaal netwerk aan vogelaars werd gemeld. Zo konden de onderzoekers zowel de overleving als de tijd van trek van drieteenstrandlopers nauwkeurig in kaart brengen.
Slechte voorbereiding op vogeltrek in West-Afrika
Drieteenstrandlopers die in West-Afrika overwinteren, presteerden slecht vergeleken met drieteenstrandlopers die in Europa of zuidelijker in Afrika overwinteren. Het onderzoek haalt een gangbare gedachte onder biologen onderuit; namelijk dat gunstige omstandigheden in het winterverblijf de lange kostbare vluchten goedmaken. De onderzoekers vermoeden dat weinig voedsel en/of voedsel van slechte kwaliteit vlak voor vertrek vanuit het tropisch winterverblijf kan verklaren waarom drieteenstrandlopers in West-Afrika een grotere kans hebben te sterven, jonge vogels er vaker hun eerste zomer doorbrengen en vogels die op trek gaan laat in de broedgebieden arriveren.
Meer dan 6.000 km non-stop vliegen
“Tijdens de trek lopen vogels uit West-Afrika mogelijk een grotere kans op een lege tank of ze worden vaker gedwongen tot een extra landing die tot vertraging leidt. Drieteenstrandlopers uit Namibië daarentegen, vliegen in het voorjaar in een ruk dwars over Afrika, een vlucht van meer dan 6.000 km. Toch heeft dit geen effect op hun overleving of timing. Dit is alleen mogelijk als er in Namibië voldoende voedsel is om op te vetten. Tegelijkertijd wekt het ook de indruk dat vogels er verstandig aan doen om West-Afrika in het voorjaar niet te bezoeken, mogelijk omdat er te weinig voedsel is. Het is duidelijk dat belangrijke nieuwe vragen zich aan ons opdringen. Bijvoorbeeld, in hoeverre kan de Waddenzee de trekproblemen van de West-Afrikaanse overwinteraars compenseren?”, aldus Jeroen Reneerkens.
![Drieteenstrandlopers worden met gekleurde ringen uitgerust om ze individueel herkenbaar te maken. De studie is gebaseerd op tienduizenden waarnemingen van zulke gemerkte vogels. Fotograaf: Jeroen Reneerkens.Sanderlings have been tagged with colour-rings to make them individually identifiable. The study is based on tens of thousands of observations of such tagged birds. Photo by Jeroen Reneerkens](/about-ug/latest-news/news/archief2019/nieuwsberichten/1029-trekvogels-3.jpg)
![Een drieteenstrandloper tijdens een koude winterdag op Schiermonnikoog. Fotograaf: Jeroen Reneerkens.A sanderling on a cold winter’s day on Schiermonnikoog, the Netherlands. Photo by Jeroen Reneerkens](/research/gelifes/_news/2019/1029-trekvogels-2.jpg)
Laatst gewijzigd: | 07 mei 2020 15:11 |
Meer nieuws
-
25 juni 2024
Heineken Young Scientists Award voor Casper van der Kooi
Voor zijn onderzoek in het domein Natural Sciences ontvangt Casper van der Kooi de Heineken Young Scientists Award.
-
24 juni 2024
Een plakkerigheidsmeter
Verschillende plantensoorten gebruiken kleine plakkerige druppeltjes om insecten uit te schakelen of aan te trekken. Deze druppels zouden een ideaal gifvrij bestrijdingsmiddel tegen insecten kunnen zijn. Abinaya Arunachalam heeft een apparaat...
-
20 juni 2024
Zeegras kickstarten voor een klimaatbestendige zee
Zeegras is op veel plaatsen op de wereld bijna volledig verdwenen, terwijl het unieke zoutwaterplantje een sleutelfunctie speelt in het ecosysteem. Deze week toont de BBC een mini-documentaire over het zeegrasherstelwerk van Laura Govers, ter...